| Yazar | Fakir Baykurt |
| Doğum | 1929, Burdur – Yeşilova |
| Ölüm | 1999, Almanya |
| Meslek | Yazar, şair, eğitimci, sendikacı |
Fakir Baykurt kimdir, Fakir Baykurt’un eserleri nelerdir, Fakir Baykurt kaç yaşındadır, Fakir Baykurt kaç yılında ve nerede doğmuştur, Fakir Baykurt kaç yılında ve nerede ölmüştür, Fakir Baykurt’un hayat hikayesi ve Fakir Baykurt hakkında ayrıntılı bilgileri aşağıdaki yazımızda bulabilirsiniz!
Fakir Baykurt Kimdir?
Burdur’un Yeşilova ilçesi Akçaköy’de 1929’da doğdu. Az topraklı köylü bir ailenin çocuğu. 1948’de Gönen Köy Enstitüsü’nü bitirdi, 5 yıl köy öğretmenliği yaptı. 1955’te Ankara Gazi Eğitim Enstitüsü’nden mezun oldu. Sivas, Hafik ve Şavşat’ta öğretmenlik, ilköğretim müfettişliği yaptı.
İlk romanı “Yılanların Öcü”nün yayınlanmasından sonra Bakanlık emrine alındı. 1962’de ABD Indiana Üniversitesi’nde ders araçları konusunda eğitim gördü. Yurda dönüşünden sonra Türkiye Öğretmenler Sendikası’nın (TÖS) kuruluşunda görev aldı ve Türkiye Öğretmen Dernekleri Milli Federasyonu (TÖMFED) Genel Başkanı oldu.
İlk öğretmenler boykotu nedeniyle 1969’da açığa alındı. 1971’de istifa etti. 12 mart döneminde 1971’de sıkıyönetimce tutuklandı. Askeri mahkeme önünde uzun süre yargılanıp beraat etti. Salıverildikten sonra Almanya’ya gitti. Uzun süre Duisburg kentinde yaşadı. 11 Ekim 1999’da burada yaşamını yitirdi.
Yazmaya şiirle başladı.Orhan Veliçizgisinde ama köy hayatı içerikli şiirler yazdı.
1950’den sonraöykü ve romana yöneldi. Ona göre öykü, “Yazıldığı dönemin tarihsel, toplumsal renklerini, özelliklerini içermeli az da olsa belge işlevi yüklenmelidir.”
İlk öykü kitabı “Çilli”den başlayarak öykülerinde kesitleri değil geniş açılımları, bir anın olayını değil geniş dönemlerin olaylarını işledi.
Romanlarında Türkiye’deki köylü yaşamını halkçı ve devrimci bir bakış açısıyla ele aldı. Köylünün bilinci ve bilinçaltındaki istekleri, tepkileri, çelişkileri yansıttı.
1950-1970 döneminde etkili olan “köy edebiyatı harekatı”nin önde gelen temsilcisi oldu.
Baykurt, Köy Enstitüsü mezunu yazarlardan biri olup bu özelliğini romanlarına çok güçlü bir şekilde yansıtmıştır. Türk romanında özellikle 1950- 1970 döneminde etkili olan “köy edebiyatı hareketinin en önemli isimlerinden biri olarak edebiyat tarihimizde önemli bir yer edinmiştir.
Onun roman dünyasında köy yaşamı, köylü bilinci, köy sorunları vb. konular ele alınmıştır. Köy kavramı dışında Baykurt’un bir diğer ele aldığı kavram ise “göç”tür.
Fakir Baykurt’un en meşhur eseri Yılanların öcü’dür. Sinemaya da aktarılan bu eser daha sonra yazarın kaleme aldığıIrazca’nın Dirliği,Kara Ahmet Destanıadlı romanlarla önemli bir üçleme oluşturmuştur:Irazca Üçlemesi
Yılanların Öcü adlı eserin konusu, romanın başkahramanı olan Kara Bayram’ın evinin önüne legal olmayan yollarla ev yapılmasına karşı verdiği mücadeledir. Romanda yer yer Atatürk devrimlerin yüzeysel bir özelliğe sahip olduğu ve köylüye inemediği eleştirisi vardır.
TırpanveKaplumbağalar adlı eserleri ise Baykurt’unalegorikniteliğe sahip romanlarıdır.Onucu Köyadlı romanda ise bir Köy Enstitülü bir öğretmenin görev yaptığı yerlerde vermiş olduğu bilinçlendirme mücadelesi anlatılmıştır.
Fakir Baykurt’un Ödülleri
- 1958 Yunus Nadi Roman Ödülü (Yılanların Öcü)
- 1970 TRT Sanat Ödülleri (Tırpan)
- 1970 TRT Sanat Ödülleri (Sınırdaki Ölü)
- 1971 Türk Dil Kurumu Roman Ödülü (Tırpan)
- 1974 Sait Faik Hikâye Armağanı (Can Parası)
- 1978 Orhan Kemal Roman Armağanı (Kara Ahmet Destanı)
- 1979 Tiyatro 79 Dergisi tarafından Yılın Oyunu Ödülü (Sakarca)
- 1980 Avni Dilligil Tiyatro Ödülü (Tırpan)
- 1984 Berlin Senatosu Çocuk Yazını Ödülü (Barış Çöreği)
- 1985 Alman Endüstri Birliği (BDI) Yazın Ödülü (Gece Vardiyası)
- 1998 Sedat Simavi Roman Ödülü (Yarım Ekmek)
- 1998 Yaşam Radyo Ustalara Saygı Onur Ödülü
- 1999 Pir Sultan Abdal Derneği Ödülü
Fakir Baykurt’un Eserleri
Roman
- Tırpan
- Kaplumbağalar
- Onuncu Köy
- Amerikan Sargısı
- Köygöçüren
- Keklik
- Yayla
Duisburg Üçlemesi
Hikaye / Öykü
- Çilli
- Efendilik Savaşı
- Karın Ağrısı
- Cüce Muhammet
- Anadolu Garajı
- On Binlerce Kağnı
- Can Parası
- İçerdeki Oğul
- Sınırdaki Ölü
- Gece Vardiyası
- Barış Çöreği
- Duirsbug Treni
- Bizim İnce Kızlar
- Dikenli Tel
Toplum ve Eğitim Yazıları
- Efkar Tepesi
- Şamaroğlanları
- Kerem ile Aslı
- Kale Kale
- Kaplumbağalar
Çocuk
- Topal Arkadaş
- Yandım Ali
- Sakarca
- Sarı Köpek
- Dünya Güzeli
- Saka Kuşları
Şiir
- Bir Uzun Yol
- Dostluga Akan Şiirler
Fakir Baykurt Sözleri
- Gönlün sığdığı yere köy sığar!
- Abdülmecit ilim ve irfana önem veren bir padişahtı.
- Biliyorsun ölüler yaşlanmaz.
- Karıncalar birleşirse, filleri yutar.
- Gönül dediğin bir sırça saraydır. Bir kez kırıldı mı yapılmaz artık!
- İnsan yediğiyle değil, hazmettiğiyle yaşar.
- Karakaçanlar çok filozof, çok sevimli hayvanlardır.
- Köye kitaplık açmak, çöle çeşme götürmek gibidir.
- Türkülerde o kadar basit anlam aranmaz. Onların anlamı çok derindir komşu!
- Ama çocuklar her türlü insanla bağlantı kurabilmek için sevimli küçük köprülerdir.
- İyi değildir, insanın içindeki, dışındaki yarayı kaşıyıp durmak. Sende kaşımayı bırakırsan sevinirim.
- Benim derdim halka kitap ulaştırmak. Çocuklara, gençlere kitap sevgisi aşılamak. Onların, akıl bilim yolunda ilerlemesini sağlamak. Bunu başarıp halkın yüzünde bir parça sevinç görmek benim için en büyük mutluluktur.
- Kimi zaman içimde kurduklarımı, yaşayabildiklerimden daha iyi bulduğum için, onları anlattım sana. İçimde kurduklarım da yaşam değil midir? İçimde kurduklarım da gerçek değil midir? Benim içimin gerçekleridir bunlar.
- Demek büyük sakıncaların kıyısından dönmüşüm! Ama ben ne bileyim? Belki de iyi bir insan, toplum onu suça zorluyor!
- Büyük Yunus Emre hazretlerinin yüzyıllar önce buyurduğu gibi ‘az söz er yükü, çok söz eşek yüküdür’ kuralına inandığım için konuşmamı işte bu kadar kısa kestim.
- Sık sık Fatih’in ünlü sözünü düşünüyorum. Bir şehir kurmanın olmazsa olmaz üç kapısı vardır: Kitaplık, kanalizasyon, hamam! Bu sözün verdiği esinle Karacaören’e hamam yaptırmaya karar veriyorum.
- Düşünüyorum: Köylülere nasıl götüreyim kitabı? Akşam aklımda bu, sabah aklımda bu. Bir gün, Eşekle götür ulan eşekle! dedim kendi kendime. ‘İki sandık yaptır üçer gözlü. Doldur kitapları sandıklara, sür eşeği köylülere! Böyle böyle köylüleri okumaya alıştır.
Fakir Baykurt Alıntıları
- Kitaplara yapılan kıyım halka yapılan kötülüktür bence.
- Barış her zaman savaştan iyidir… kutsal olan savaş değil, barıştır.
- Eğer geleceği kurtarmak istiyorsak, kitapları asıl çocuklara okutacağız.
- Türkiye’ye özgü acı bir durumdur. Aydınlık düşmanları hâlâ güçlü. Dostları ise çok dağınık.
- Namussuzları namuslu olmaya zorlayacak bir kuvvet yok! Yoksullar eziliyor böyle.
- Tabii, gâvurun ekmeğini yiyen de, gavurun kılıcını çalacak! Yol budur, böyledir kahpe dünya!
- Zulüm eden bir kez zulmünün cezasını görmedi mi, önü alınmaz.
- Gülünecek kadar kafasız olanların ve burnuna kadar çıkarına batmış işbirlikçilerin yönettiği ülkelerde daha neler neler olur, bunu da biliyorum.
- Bu dünyada gülmen şart mı? Yoksulluğa katlanır, sabredersen, öte dünyanın yemişini toplarsın!
- Haksızlık haksızlıktır kızım. İsterse baban olsun; yapanı ezeceksin!
- İnsan haksız bir iş görür de susar mı? Eğer susarsa, o insan mıdır? Değildir! Madem öyle susmayın. Verin el ele! Çıkarın sesinizi!