Keşfedilmemiş Gezegenimiz: Venüs
Güneş Sistemi’nde bulunan gezegenlerden biri olan Venüs, Dünya’ya pek çok açıdan benzerlik gösterir. Ancak yüzey sıcaklığı ve atmosferindeki koşullar nedeniyle yaşanabilir bir gezegen değildir. Peki, geçmişte Venüs’te yaşam mümkün müydü?
Venüs’ün Atmosferi ve Yüzey Sıcaklığı
Venüs’ün kütlesi, büyüklüğü ve bileşimi Dünya’ya oldukça yakındır. Ayrıca suya da sahiptir ancak yine de yaşanabilir bir gezegen değildir. Bunun en büyük nedeni, gezegenin atmosferinde yüksek miktarda sera gazları – özellikle de karbondioksit- olmasıdır. Bu sera gazları, gezegenin yüzey sıcaklığının yüzlerce santigrat derece yükselmesine neden olur. Bugün itibariyle Venüs’ün ortalama yüzey sıcaklığı 450°C civarındadır. Bu değer, atmosferdeki su buharının yoğunlaşarak okyanuslar oluşturmasına izin vermeyecek kadar yüksektir.
Geçmişte Venüs’ün Yaşanabilir Bir Gezegen Olma İhtimali
Geçmişte yapılan çeşitli bilimsel çalışmalarda, Venüs’ün uzak geçmişte yaşama elverişli bir gezegen olabileceğine dair sonuçlara ulaşılmıştı. Gelecek on yıl içinde ABD Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA) ile Avrupa Uzay Ajansı (ESA) tarafından Venüs’e gönderilmesi planlanan uzay araçları, Venüs’ün geçmişte okyanuslara sahip olup olmadığını araştıracak.
Venüs’ün Geçmişi ve Bugün
Cenova Üniversitesinden bir grup gök bilimci, Venüs’ün geçmişte yaşanabilir bir gezegen olup olmadığı sorusuna cevap bulmak için bilgisayar benzetimleri yapmışlardır. Dünya’nın ikliminin zaman içinde geçirdiği değişimi tahmin etmek için kullanılanlara benzer bir modelden faydalanılan benzetimlerde, Venüs’ün geçmiş dört milyar yıldaki atmosfer koşulları hakkında hesaplar yapılmıştır. Elde edilen sonuçlar, daha önceki çalışmaların aksine, geçmişte Venüs’ün ortalama yüzey sıcaklığının hiçbir dönemde su buharının yoğunlaşmasına izin verecek kadar düşük olmadığını göstermektedir.
Dünya ve Venüs’ün Karşılaştırılması
Araştırmacıların elde ettiği önemli sonuçlardan biri de Dünya ile ilgili. Kuramsal hesaplar, Dünya Güneş’e biraz daha yakın olsaydı ya da Güneş oluşumunun ilk aşamalarında bugünkü kadar ışıma yapıyor olsaydı, Dünya’nın da bugün Venüs benzeri yaşama elverişsiz bir gezegen olacağını gösteriyor. Dünya’nın yüzey sıcaklığının su buharının yoğunlaşmasına izin verecek kadar düşmesi, büyük oranda Güneş’in uzak geçmişte bugüne kıyasla daha az ışıma yapması sayesinde mümkün olmuş.
Venüs’ün Geleceği ve Umutlu Bakış Açısı
Geçmişte yapılan çalışmaların sonucunda Venüs’ün yaşanabilir bir gezegen olma ihtimalinin düşük olduğu ortaya çıkmıştır. Ancak gelecekte uzay araçları ile toplanacak veriler, elde edilen sonuçların ne ölçüde doğru olduğunun anlaşılmasına yardımcı olacaktır. Bu sayede Venüs’ün geçmişi ve bugünü hakkında daha doğru bilgilere ulaşabileceğiz.
Detaylı bilgiye Dr. Martin Turbet ve arkadaşlarının Nature‘da yayımladıkları makaleden ulaşabilirsiniz.