Uçak: Kim, Ne Zaman İcat Etti?

Uçak: Kim, Ne Zaman İcat Etti?

Uçak: Kim, Ne Zaman İcat Etti?

spooh/iStock

Hiç kuşlar gibi özgür bir şekilde uçtuğunuzu, her şeyi kanatlarınızın altına alarak havada süzüldüğünüzü hayal ettiniz mi? Bugün bir kıtadan diğerine uçakla zaman kaybetmeden seyahat edebiliyorsak, bu, kuş gibi uçmayı hayal eden ve bunu gerçekleştirmek için çaba gösteren insanlar sayesinde mümkün oldu. Peki bugüne nasıl gelindi? Dünyanın en önemli teknolojik buluşlarından biri olarak kabul edilen uçaklar nasıl ortaya çıktı? Gelin şimdi geçmişten bugüne bir yolculuğa çıkarak uçağın icadına yakından bakalım.

Uçak: Kim, Ne Zaman İcat Etti? #1

floridastock/iStock

Uçak Nedir?

Kanatlarının altındaki havanın yaptığı basınç yardımıyla yükselip ilerleyebilen motorlu hava taşıtlarına uçak diyoruz.

Geçmişten Bugüne Uçma Arzusu

Hükümdarlarını kanatlarıyla gökte uçarken resmeden Eski Mısırlılar, arkalarında uçma isteğini anlatan çok sayıda resim bıraktılar. Yunanlar ve Çinliler ise uçma arzularını mitolojik hikâyelere ve efsanelere aktardılar. Elbette bu heves yalnızca kâğıt üzerinde kalmadı. Dünyanın farklı yerlerinde farklı dönemlerde bunu pratiğe dökmeye çalışanlar oldu.

Uçmayla ilgili ilk girişimlerden birini 9. yüzyılda yaşayan Müslüman bilgin ve mucit Abbas Kasım İbn Firnas yaptı. Firnas ipek ve kartal tüylerini kullanarak uçmaya yarayan büyük kanatlar geliştirdi. Kollarına taktığı kanatlarla bir tepeye çıkarak uçmayı deneyen Firnas bir süre havada kalsa da başarısız oldu.

Uçak: Kim, Ne Zaman İcat Etti? #2

Wikimedia

İbn Firnas’ın Bağdat Havalimanı’nda bulunanheykeli

15. yüzyıla gelindiğinde İtalyan bilgin Leonardo da Vinci -kendisi uçmayı denemese de- çırpan kanat denilen ve insanın sırtına bağlanarak kullanılması öngörülen bir makine tasarımı çizdi. Da Vinci’nin fikirleri uçmayı sağlayacak bir makine icat etmenin amaçlandığı ilk bilimsel girişimlerden biri olarak kabul ediliyor.

Uçak: Kim, Ne Zaman İcat Etti? #3

the_guitar_mann/iStock

Leonardo da Vinci’nin uçmak için tasarladığı makinenin yer aldığı pul

Evliya Çelebi’ninSeyahatnameadlı eserinde anlattığına göre, 1633 yılında İstanbul’da Lâgarî Hasan Çelebi ilk insanlı roketiicat etti. Roketi ile gökyüzüne yükselen Çelebi, belirli bir yüksekliğe ulaştıktan sonra birkaç kanat çırparak yere sağ salim inmeyi başardı. Yine aynı dönemde yaşayan Hezarfen Ahmet Çelebi ise üzerine kartal tüylerini dikerek yaptığı kanatlarla İstanbul’daki Galata Kulesi’nden atladı ve boğazın karşı tarafındaki Üsküdar’a başarılı biriniş yaptı.

Uçak: Kim, Ne Zaman İcat Etti? #4

Flickr

Hezarfen Ahmet Çelebi’nin Galata Kulesi’nden gerçekleştirdiği uçuşu gösteren benzetim

İnsanların gerçek anlamda gökyüzüne yükselmesiyse balonlarla mümkün oldu. Fransız Montgolfier kardeşler, 1783’te kâğıttan devasa bir balon yapıp içini soğuk havadan daha hafif olan sıcak havayla doldurarak başarılı bir uçuş gerçekleştirdiler. Sıcak hava balonları bugün dahi kullanılıyor.

Uçak: Kim, Ne Zaman İcat Etti? #5

popovaphoto/iStock

Montgolfier kardeşler tarafından tasarlanan sıcak hava balonunun yer aldığı pul

Balonla gökyüzüne yükselen insanlar havada süzülmenin farklı yollarını aramaya devam ettiler. Britanyalı mühendis George Cayley, 1853 yılında, üzerinde hiçbir güç kaynağı olmadan uçabilen sabit kanatlı hava taşıtı olarak tanımlanan dünyanın ilk planörünü yaptı ancak başarılı bir uçuş gerçekleştiremedi. Bu yüzden planörüyle 2.000’den fazla uçuş gerçekleştiren Alman Otto Lilienthal planörün mucidi olarak anılıyor.

Uçak: Kim, Ne Zaman İcat Etti? #6

Grafissimo/iStock

Fotoğrafta Otto Lilienthal planörüyle uçuş yaparken görülüyor.

İlk Uçak

ABD’li Wright kardeşler, başkaları tarafından üretilen çok sayıda planörü inceleyerek 1903 yılında kendi hava araçlarını yaptılar. Ama bu aracı diğerlerinden ayıran ve ona ilk uçak unvanını kazandıran, araçta pervaneleri döndürmeyi sağlayan benzinli bir motor kullanmalarıydı. Wright kardeşlerin uçağı, deneme sırasında 12 saniye boyunca yaklaşık 40 metre uçtu ve güvenli bir şekilde yere indi. Böylece dünyanın ilk motorlu uçuşu gerçekleştirilmiş oldu.

Uçak: Kim, Ne Zaman İcat Etti? #7

Timm Ziegenthaler/Stocktrek Images/Getty Images

Wright kardeşler tarafından icat edilen ilk uçağın replikası

1909 yılında Fransız Louis Bleriot kendi tasarladığı uçağıyla İngiliz Kanalı üzerinde Fransa’dan İngiltere’ye kadar 41 kilometre boyunca uçmayı başardı.

Vecihi Hürkuş

1923 yılında Vecihi Hürkuş, Kurtuluş Savaşı sırasında Yunan uçaklarından kalan motorlardan yararlanarak ilk Türk uçağını imal etti. Hürkuş, aynı zamanda Türk havacılık tarihinde, cephede uçak düşürenilk savaş pilotu oldu.

Uçak: Kim, Ne Zaman İcat Etti? #8

UtCon Collection/Alamy

Vecihi Hürkuş ve Vecihi XIV adlı uçağı

1930 yılında İngiliz mühendis Frank White tarafından jet motorunun icat edilmesiyle birlikte yolcu taşıyan büyük uçakların üretilmesi mümkün hâle geldi. Jet motoru aynı zamanda uçaklara, ilk modellere kıyasla, olağanüstü bir hız kazandırdı. Öyle ki bugün ses hızını aşan süpersonik uçaklar bile var.

Uçak: Kim, Ne Zaman İcat Etti? #9

Fertnig/Getty Images

Uçaklarda kullanılan jet motor

Biz bu yazıda uçağın icat öyküsüne yer verdik.Uçakların nasıl uçtuğuvehavada nasıl hareket ettiğinimerak ediyorsanız konuyla ilgili daha önce yayınladığımız yazılarımızıinceleyebilirsiniz.

Kaynaklar:

Yorum yapın