Türkiye’nin İlk Millî Elektrikli Ana Hat Lokomotifi Göreve Hazır
Türkiye’nin ilk yerli elektrikli lokomotifi olan E1000, TÜBİTAK Raylı Ulaşım Teknolojileri Enstitüsü (RUTE) ve Türkiye Raylı Sistem Araçları Sanayii A.Ş. (TÜRASAŞ) iş birliği ile 2011-2015 yılları arasında geliştirilmişti. E1000 projesi ile yeni ve farklı ihtiyaçlara yönelik lokomotiflerin yerli olarak tasarlanması ve geliştirilmesi için gerekli bilgi birikimi ve tecrübe kazanıldı.
Türkiye’nin demir yolu ana hatlarında kullanılabilecek ilk elektrikli lokomotifinin geliştirilmesi çalışmaları ise 2017 yılında başlatıldı. Proje, T.C. Devlet Demiryolları Taşımacılık A.Ş.’nin talebi üzerine TÜBİTAK RUTE yöneticiliğinde gerçekleştirildi. TÜRASAŞ, İTÜ, Savronik, Medel ve Sönmez Trafo da projede paydaş olarak yer aldı. Proje, TÜBİTAK Kamu Kurumları Araştırma ve Gelıstırme Projelerini Destekleme Programı tarafından finansal olarak desteklendi.
E5000 projesi kapsamında yük ve yolcu taşımacılığı yapabilecek, saatte 140 kilometre hızla hareket edebilen, 5 megawatt gücünde yeni nesil bir elektrikli ana hat lokomotifi geliştirildi. Projede ana hat lokomotifinin araç gövdesi ve bojisi ile tren kontrol ve yönetim sistemi ilk defa yerli olarak tasarlanıp üretildi. Ayrıca raylı araç uygulamaları için tasarlanmış en güçlü elektrik motoruna ve güç elektroniği ekipmanlarına sahip olması açısından da proje son derece önemli. E5000 projesi kapsamında bu kritik alt bileşenlerin tamamı yerli olarak geliştirildi.
E5000 için geliştirilen tüm ana bileşenler kritik teknolojilere sahip olacak şekilde üretildi. Ayrıca uluslararası standartlara uygun olarak üretilen bu bileşenlerin ihraç edilmesi de planlanıyor. Geliştirilen lokomotif Avrupa Birliği’nin demir yolu sistemlerinin karşılıklı olarak kullanılabilmesi için gerekli olan TSI sertifikasına da sahip olacak.
E5000 projesinde lokomotif ve alt sistemlerinin tasarım ve analiz çalışmaları mühendislerimiz tarafından tamamlandı. İmalat aşamalarından sonra montajı yapılan lokomotifin ilk hareket testleri de başarı ile gerçekleştirildi.
Ülkemizin önümüzdeki 10 yıl boyunca ihtiyaç duyduğu 500 adet ana hat lokomotifi, E5000 projesi ile karşılanabilecek. Ayrıca lokomotifler ile kritik alt sistemlerin bakım ve onarımları da ülkemizde gerçekleştirilebilecek.
E5000 projesi ile ülkemizin raylı sistem ihtiyaçlarının birçoğu karşılanırken alanında uzman insan kaynağı da yetiştirilmiş oldu.
E5000 projesi ile edinilen bilgi birikimi, tecrübe ve yetişmiş insan kaynağı sayesinde hızlı tren seti projesi ve yeni nesil elektrikli tren seti projeleri kapsamında yapılan çalışmalar tüm hızıyla devam ediyor.
Sözlük:
Boji: Demir yolu araclarının hareket etmesinden ve araçtan aktarılan yuklerin tasınmasından sorumlu bileşen.
Tren seti: Önde bir lokomotif, arkada ise çekiş özelliği olmayan yük ve yolcu vagonlarından oluşan ya da çekiş sisteminin dağınık olduğu tren sistemi.