Stresin Saçlara Etkisi: Beyazlatır mı?
Stresin saçları beyazlattığı düşünülür. Ancak Harvard Üniversitesinde yapılan bir araştırma, stresin saçların beyazlamasındaki etkisinin mekanizmasını ortaya çıkardı. Dr. Bing Zhang ve ekibinin yaptığı çalışma, stresin saçların rengini değiştirmesinin nedenini açıklığa kavuşturdu. Bu çalışma Nature‘da yayımlandı.
Bağışıklık Sistemi veya Kortizol Değil, Sempatik Sinir Sistemi
Stres vücudu tümüyle etkilediği için araştırmacılar öncelikle stresin saçların rengini değiştirmede hangi sistemlerin rol oynadığını tespit etmek istediler. Ancak yürütülen başlangıç deneyler, stresin bağışıklık sistemini ya da kortizol hormonunu hedef almadığını gösterdi. Fareler üzerinde yapılan deneylerde, bağışıklık hücrelerine sahip olmayan farelerin saçlarının da stres altında beyazladığı görüldü. Ayrıca adrenal bezleri alınarak kortizol hormonu üretimi durdurulan farelerde de aynı sonuçlar elde edildi.
Sempatik Sinir Sistemi ve Noradrenalin
Araştırmacılar daha sonra sempatik sinir sistemi üzerinde çalışmaya başladılar. Vücutta bilinçsizce gerçekleşen süreçleri düzenleyen otonom sinir sisteminin bir parçası olan sempatik sinir sistemi, “savaş veya kaç” tepkisi olarak bilinir. Canlı, hayatını tehdit eden bir durumla karşılaştığında sempatik sinir sistemi devreye girer ve canlı ya tehlikeyle savaşmayı ya da kaçmayı seçer. Bu sinirler derideki saç köklerinde de çatallanır.
Deneyler, stresin sempatik sinirlerden noradrenalin salgılanmasına neden olduğunu ortaya çıkardı. Noradrenalin, saç köklerindeki kök hücreleri pigment üreten hücrelere dönüştürerek saçların rengini değiştiriyor.
Kök Hücre Rezervinin Tükenmesi ve Saçların Beyazlaması
Saç köklerindeki kök hücreler, yeni bir saç teli oluşması için gereklidir. Bir saç teli kaybedildikten sonra kök hücreler pigment üreten hücrelere dönüşerek yeni bir saç teli oluşmasını sağlar. Stres altında noradrenalin salgılanması, aşırı miktarda kök hücrenin pigment üreten hücreye dönüşmesine neden olur. Bu durumda saç köklerindeki kök hücre rezervi tükenir ve saçların beyazlaması gerçekleşir.
Özetle
Harvard Üniversitesi araştırmacıları tarafından yapılan bir çalışma, stresin saçların beyazlamasındaki mekanizmayı ortaya çıkardı. Sempatik sinir sistemi üzerinden etkisini gösteren stres, saç köklerindeki kök hücre rezervinin tükenmesine neden olarak saçların beyazlamasına sebep oluyor. Bu buluş, stresin saçlara etkisi konusunda yeni bir perspektif sunmaktadır.