Sinemada Altın Yıllar: 1977-1990
“Sinemada altın yıllar” dönemi olarak adlandırılan 1977-1990 yılları arasında birçok önemli yapım seyirciyle buluştu. 1977 yılında yönetmenliğini George Lucas’ın yaptığı Yıldız Savaşları: Bölüm IV – Yeni Bir Umut tüm zamanların en popüler, ekonomik bakımdan en kârlı ve en başarılı bilim kurgu aksiyon filmlerinden biri oldu. Tunus, Guatemala ve Kaliforniya’daki Ölüm Vadisi’nde çekilen filmde bilgisayar ortamında hazırlanan görsel efektler ile özel efekt teknolojisi ilk kez birlikte kullanıldı.
Yıldız Savaşları: Bölüm IV – Yeni Bir Umut
Lucas, geleneksel olarak devam eden görsel efekt tasarımı için yeni bir üretim modeli oluşturmak istedi. İlk olarak kendi stüdyosunu inşa ederek genç sanatçı ve teknisyenlerden oluşan bir ekip kurdu. Ekonomik bakımdan fayda sağlamayacağı ve anlamsız olduğu düşünülen bilim kurgu türünden kâr elde etmeyi başardı ve sinemada görsel efekt tasarımının yeniden yükselişine katkı sağladı. Uzay savaşlarını etkili bir şekilde yansıtmak isteyen Lucas, İkinci Dünya Savaşı filmlerinde olduğu gibi, savaş uçaklarının it dalaşı yaptıkları anları (savaş uçaklarının yakın mesafelerde birbirlerini takip ederek hızlı manevralar yapması) perdeye taşıdı. Önce bunu mevcut efekt tasarımı teknolojisini kullanarak gerçekleştirmek istedi. Uzay gemisi görüntülerini arka plan unsurlarıyla birleştirmeye çalışan Lucas, mevcut yöntemlerle bunu gerçekleştiremedi. Lucas’ın isteğini yerine getirebilmek adına ekibi yeni bir bilgisayar bağlantılı kamera kontrol sistemi geliştirdi.
Üçüncü Türden Yakınlaşmalar
Aynı yıl gösterime giren, yönetmenliğini Steven Spielberg’in yaptığı Üçüncü Türden Yakınlaşmalar adlı film nefes kesen özel efektlerle doluydu. Spielberg inandırıcı minyatürler, optik efektler, mekanik yaratık efektleri ve arka plan boyama gibi birçok görsel efekt tekniğini harmanlayarak filmde kullandı. Hem Yıldız Savaşları: Bölüm IV – Yeni Bir Umut hem de Üçüncü Türden Yakınlaşmalar filmleri gişede olağanüstü başarılar elde etti. 1970’li yıllar sona ererken özel efekt tasarımında kullanılan eski ekipmanlar bir tarafa kaldırıldı. Yeni nesil yönetmen ve efekt sanatçılarının film yapımlarında çalışma fırsatı bulduğu bir dönem başladı. Stüdyolar ve yapım şirketleri görsel efektlerin kâr sağlayabileceğini düşünmeye başladı. Yönetmenliğini Richard Donner’in yaptığı Süperman (1978), yönetmenliğini Ridley Scott’un üstlendiği Yaratık (1979) ve yine yönetmenliğini Francis Ford Coppola’nın yaptığı Kıyamet (1979) filmleriyle 1970’li yıllar sona erdi.
Bıçak Sırtı
1980’li yıllarda ise bilim kurgu aksiyon türü filmler beyaz perdede daha çok görülmeye başlandı. Ridley Scott’un yönettiği Bıçak Sırtı (1982), Ivan Reitman’in yönettiği Hayalet Avcıları (1984), James Cameron’un yönettiği Terminatör (1984) ve Robert Zemeckis’in yönettiği Geleceğe Dönüş (1985) bu önemli yapımlardan bazılarıydı. George Lucas ve Steven Spielberg gibi birçok yönetmenin filmlerinin görsel efekt tasarımını yapan ILM (Industrial Light & Magic) şirketi bu alanda kendine önemli bir yer edindi. Aynı yıl seyirciyle buluşan ve yönetmenliğini Irvin Kershner’in yaptığı Yıldız Savaşları: Bölüm V – İmparator filmi ile birlikte görsel efektler hikâye anlatımında daha da önem kazandı.
TRON (1982) filmindeki ışık bisikletleri
1982’de Disney, hikâyesi büyük ölçüde bir bilgisayarın içinde geçen TRON filmini çekti. Filmin birkaç dakikalık çekimi tamamen bilgisayarlar tarafından üretildi. Disney firması bunu bir tanıtım aracı olarak kullandı. TRON filminin gişedeki başarısızlığına rağmen bilgisayarda üretilen görüntülere duyulan ilgi azalmadı. Star Trek II: Khan’ın Gazabı (1982) filminde “başlangıç efekti” sahnesi ve Son Yıldız Savaşçısı (1984) filmindeki uzay savaşı unsurları gibi sahneler bilgisayarda üretildi. Bu filmlerle birlikte bilgisayarlarda üretilen görüntüler 1990’lara kadar sinemada çokça kullanıldı.
Bu ayki yazımızda, 1977-1990 yılları arasında sinemada görsel efekt tasarımı alanında yaşanan gelişmelere değindik. Gelecek yazımızda 1990’lı yıllar ve sonrasında yaşanan olayları ele alacağız.