Salyangoz Zehirlerinden Yenilikçi Diyabet Tedavisi
Conus geopgraphus
Salyangozlar, deniz canlıları olarak bilinse de tıbbi araştırmalarda da önemli bir yere sahiptir. Özellikle, insülin hormonu ile ilgili yapılan araştırmalar sonucunda salyangozlar üzerinde yapılan çalışmalar, diyabet tedavisinde umut vaat edici sonuçlar ortaya çıkarmıştır.
İnsülin ve Diyabet
Tüm hayvanlarda temel işlevi şeker metabolizmasını düzenlemek olan insülin hormonları bulunur. Farklı türlerdeki insülin hormonları arasında ufak tefek yapısal farklılıklar olsa da, temel görevleri aynıdır. Ancak bazı durumlarda pankreas yeteri kadar insülin üretemez ve bu da Tip 1 diyabet hastalığına neden olabilir. Bu hastalıktan muzdarip insanlar günlük insülin enjeksiyonlarına ihtiyaç duyarlar. Ancak bu tedavinin zayıf tarafı, enjekte edilen insülinin hemen etki etmemesidir. Bu sorunun çözümü için salyangoz zehirlerine yönelik yapılan araştırmalar kritik bir önem taşımaktadır.
Polimerleşme Problemi
İnsülin molekülleri polimerleşme eğilimi gösterir. Yani, birbirlerine bağlanarak zincirler hâlinde oluşurlar. Bu durum, pankreasta insülin depolanmasını kolaylaştırsa da tedavi amacıyla vücuda yapılan enjeksiyonlar açısından sorun teşkil eder. Uzun polimer zincirleri kana karışmadığı için, enjekte edilen sıvının kan şekeri üzerinde etkili olabilmesi için önce polimer zincirlerinin parçalanması ve insülin moleküllerinin ortaya çıkması gerekir. Ancak, bu soruna çözüm bulunması zorlaştıran en önemli etken, insülin moleküllerinin birbirlerine bağlandıkları kısımlar ile insülin reseptörlerine bağlandıkları kısımların aynı olmasıdır. Bu durumda, polimerleşmeyi engellemek için yapılacak herhangi bir müdahale aynı zamanda insülin moleküllerinin reseptörlere bağlanmasını da engelleyebilir.
Koni Kabuklu Salyangozlar ve Zehirleri
Koni kabuklu salyangozlar, deniz canlıları olarak bilinse de avcı türlerdir. Ürettikleri zehirlerle balıkları etkisiz hâle getirirler. Utah Üniversitesinden Helena Safavi-Hemami birkaç yıl önce yaptığı bilimsel çalışmalar sırasında, Conus geographus türü salyangozların zehirlerinde insülin bulunduğunu tespit etmiştir. İnsüline maruz kalan balıkların kan şekeri hızla düşer ve felce uğrayarak salyangoza karşı savunmasız kalırlar. Sonraki araştırmalar sonucunda, Conus geographus türü salyangozların, zehirlerindeki insülinlerin insan insülinlerine benzer yapıda olmadığı fark edilmiştir. Bunun yanı sıra, bu salyangozlara ek olarak Conus kinoshitai türü salyangozlarda da insülin hormonu bulunmuştur.
Melez İnsülin Molekülleri ile Yeni Bir Tedavi Yöntemi
Safavi-Hemami ve arkadaşları, koni kabuklu salyangozların zehirlerinde bulunan insülin hormonlarının yapısından esinlenerek, melez insülin molekülleri üretmek için birkaç yıldır çalışmalarını sürdürmektedir. Yayımlanan son makalelerinde, Conus geographus ve Conus kinoshitai türü salyangozların zehirlerindeki insülinlerden esinlenerek ürettikleri melez insülinlerin, hem insan hücrelerindeki insülin reseptörlerine bağlanmayı başardığını hem de polimerleşmediğini açıkladılar. Bu durum, tip 1 diyabet hastaları için daha hızlı etki eden enjeksiyon tedavilerinin geliştirilmesinde büyük bir adım olabilir.
Özetle: Salyangoz Zehirleri ile Yeni Bir Diyabet Tedavisi
Salyangozlar, deniz canlıları olarak bilinse de özellikle insülin hormonu ile ilgili yapılan araştırmalarda önemli bir yere sahiptir. Koni kabuklu salyangozlar, zehirlerinde bulunan insülin hormonları sayesinde, tip 1 diyabet hastaları için yeni bir tedavi yöntemi olabilecek melez insülin molekülleri üretiminde kullanılmaktadır. Bu çalışmalar, gelecekte diyabet tedavisinde büyük bir ilerleme kaydedilmesine yardımcı olabilir.