Salatalık Üretiminin Matematiksel Analizi
pilipphoto/iStock.com
Salatalık, dünya genelinde en çok tüketilen sebzelerden biridir. Ancak, sadece yemeklerde değil, matematik problemlerinde de oldukça ilginç bir konudur. İlkokul düzeyinde çözülebilen bir soru bile salatalığın su oranı ve kilo değerleri üzerine düşünmemizi sağlayabilir.
Birinci Günün Sorusu
Soru: Bir manav, %99 oranında su içeren toplam 100 kg salatalık alır. Bu salatalıkları kilosu 1 TL’den satarsa 100 TL kazanacaktır (Burada salatalığın gün boyunca içerdiği su oranının değişmediği varsayılır.). Manav farklı bir işinin çıkması nedeniyle satışı o gün içerisinde gerçekleştiremez ve salatalıkları ertesi gün satar. Ancak ertesi güne kalan salatalıkların suyu biraz çekilir ve su oranı %99’dan %98’e düşer. Peki manav satışı gerçekleştirdiği gün yine 100 TL kazanabilmek için salatalıkların kilosunu kaç TL’den satmalıdır?
Bu soruya ilk bakışta, salatalığın su oranındaki küçük düşüşün (%99’dan %98’e) fiyatta da küçük bir artışa neden olacağı düşünülebilir. Ancak, gerçekte durum hiç de öyle değildir.
İkinci Günün Sorusu
Soru: Bir gün satılmadan kalan 100 kg salatalığın su kaybı miktarı x kg olsun. O halde aşağıdaki eşitliği kolayca kurabiliriz.
Bu eşitlikten yola çıkarak, x değerinin 50 kg olduğu görülebilir. Yani, ertesi gün manavdaki salatalıkların ağırlığı 50 kg azalmış olur. Bu durumda, ertesi gün satılan salatalıkların fiyatı eskisinden tam iki kat fazla olmalıdır ki manav yine 100 TL kazansın.
Özetle
Birinci gün satılamayan salatalıkların ertesi gün satılması durumunda, su oranının %99’dan %98’e düşmesi, salatalıkların ağırlığının 50 kg azalmasına sebep olur. Bu nedenle, manavın ertesi gün yine 100 TL kazanabilmesi için salatalıkları eskisinden tam iki kat daha fazla fiyattan satması gerekir. Bu soru, sadece ilkokul düzeyindeki matematik bilgisinin bile hayatımızın her alanında kullanılabileceğini göstermesi açısından oldukça şaşırtıcıdır.