Charlotte Dessens/ iStock.com
Örümcekler Neden Kendi Ağlarına Yapışmaz?
Örümcek Ağı Ne İçin Kullanılır?
İnsanlarda gözyaşı üreten salgı bezleri gibi örümceklerin de karın kısımlarının ucunda ipek üreten salgı bezleri bulunur. İpeğin üretildiği bu bölüm, örü memesi olarak adlandırılır.
ZenShui/Odilon Dimier/PhotoAlto Agency RF Collections/Getty Images
Örümceğin örü memesi
Örümcekler bu ipekle avlarını yakalamak ve etkisiz hâle getirmek, düşmanlarından kaçmak veya yavrularını korumak gibi farklı amaçlar için ağ üretebilir.
Oleksandr/iStock.com
İpek ile avını saran örümcek
Bir örümceğin ipek üreten farklı salgı bezleri bulunabilir. Örneğin ampullate, tubuliform, flagelliform, agregat, asiniform ve piriform salgı bezleri bunlardan bazılarıdır.
Görseli büyültmek için tıklayın.
Çizim: Umut Aybek
İpek salgı bezlerinden biri olan agregat salgı bezinde örümcek ağının yapışkan olmasını sağlayan sıvı ipek üretilir. Bu sıvı ipek örümcek ağının belirli kısmında bulunur. Ağın geri kalan kısımları ise yapışkan olmayan ipekten üretilir.
Görseli büyültmek için tıklayın.
Çizim: Umut Aybek
Yapışkan sıvı ipek, örümcek ağında damlacık gibi görünür.
RapidEye/iStock.com
Gün ışığında damlacık şeklinde görünen yapışkan sıvı ipek
Yapışkan örümcek ağı, ağ ören örümcekler tarafından örümcek, sinek ve diğer böcekleri yakalamak için kullanılır. Örneğin bir sinek farkında olmadan örümcek ağının yapışkan sıvısına dokunduğunda hızlıca kapana kısılır.
quangpraha/iStock.com
Örümcekler Neden Kendi Ağlarına Yapışmaz?
Örümceklerin kendi ağlarında hızlı bir şekilde hareket ederken avları gibi ağa yapışmadığını fark etmişsinizdir. Peki örümcekler neden kendi ağlarına yapışmaz? Yapılan araştırmalara göre bunun birkaç sebebi var.
Avlarının aksine, örümceklerin bacakları bütünüyle ağa temas etmez. Örümcekler ağlarının yüzeyinde çevik bir şekilde hareket eder ve bu sayede sadece bacaklarının ucundaki tüyler yapışkan sıvıya dokunur. Örümceklerin bacakları seta adı verilen fırça gibi sık ve düzensiz tüylerle kaplıdır. Bu tüylerin özellikle düzensiz olması nedeniyle örümceğin bacağı yapışkan sıvıya değse bile her bir damlacık farklı bir seta ile temas eder. Bu durum damlacıkların bir araya gelmesini ve bağ oluşturmasını önler. Bu yüzden yapışkan sıvı bu tüylere tutunamaz ve setadan kayıp düşer. Örümcekler bu durumdan daha çok ağlarını örerken yararlanır. Çünkü ağlarını örerken örümceklerin bacaklarının yapışkan ağa temas etme ihtimali daha yüksektir.
João Burini/ AlamyStock Photo
Örümceğin bacağındaki seta adı verilen tüylerin görünümü
Bunların yanı sıra yapışkandan kaçınmak için örümcekler kendilerini çok dikkatli bir şekilde temizler. Örümcekler, ağlarına takılmalarına neden olabilecek tüm ipek parçalarını ve diğer kalıntıları bacaklarından rutin olarak temizler. Ayrıca örümcekler kurulmuş ag uzerinde hareket ederken yapıskan olmayan iplikleri kullanır.
Kaynaklar:
- Briceno, R. D. ve Eberhard. W. G., “Spiders avoid sticking to their webs: clever leg movements, branched drip-tip setae, and anti-adhesive surfaces“, Naturwissenschaften, 2012.
- Eisoldt, L. ve ark., “Decoding the secrets of spider silk“, Materials Today, 2011.
- Matk, T. ve Edward, T., “Aggregate Silk Gland Secretions of Araneoid Spiders“, Spider Ecophysiology, 2013.
- Ramezaniaghdam, M. ve ark., “Recombinant Spider Silk: Promises and Bottlenecks“, Frontiers in Bioengineering and Biotechnology, 2022.
- Römer, L. ve Scheibel, T., “The elaborate structure of spider silk“, Frontiers inBioengineering and Biotechnology, 2008.
- https://www.loc.gov/everyday-mysteries/zoology/item/how-do-spiders-avoid-getting-tangled-in-their-own-webs/
- https://acikerisim.kku.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/20.500.12587/17111/556727.pdf?sequence=1&isAllowed=y
- https://bilimteknik.tubitak.gov.tr/system/files/makale/btd_ekim_48.pdf
- https://www.wonderopolis.org/wonder/why-dont-spiders-get-caught-in-their-webs