Külleri En Yükseğe Ulaşan Yanardağ Patlaması
2022 yılında Tonga’da bulunan ve adalara ismini veren Hunga Tonga-Hunga Ha’apai Yanardağı, 57 kilometre yüksekliğe ulaşan bir patlama gerçekleştirdi. Bu patlama, tarihte kaydedilen en yüksek duman yüksekliği olarak kayıtlara geçti.
Büyük yanardağ patlamaları, atmosferin bileşimini değiştirebilecek miktarda kül, toz ve gaz açığa çıkarır. Bu nedenle, bu tür patlamalar büyük önem taşır ve araştırmacılar tarafından yakından incelenir.
Yüksek Yanardağ Patlamaları ve Atmosfer
Dünya’nın atmosferi, farklı katmanlardan oluşur ve her bir katmanın kendi özellikleri vardır. Aşağıdan yukarıya doğru sıralarsak, troposfer, stratosfer, mezosfer, termosfer ve ekzosfer şeklinde sıralanır. Mezosfer, atmosferin üçüncü katmanıdır ve yeryüzünden yaklaşık 50-85 km yükseklikte bulunur.
Hunga Tonga-Hunga Ha’apai Yanardağı’nın patlaması sonucunda açığa çıkan kül ve gazlar, mezosfer katmanına kadar ulaştı. Bu, daha önce kaydedilen hiçbir yanardağ patlamasının başaramadığı bir yüksekliktir.
Patlamanın Etkileri
Yanardağ patlamaları, sadece atmosferi etkilemekle kalmaz, aynı zamanda çevredeki canlılar ve doğal yaşam için de tehdit oluşturabilir. Özellikle büyük patlamalar, küresel iklim değişikliklerine neden olabilir ve hava trafiğini de olumsuz etkileyebilir.
Mezosfer katmanına ulaşan kül ve gazların etkileri ise henüz tam olarak bilinmemektedir. Ancak araştırmalar devam etmekte ve bu patlamaların uzun vadeli etkileri hakkında daha fazla bilgi edinilmeye çalışılmaktadır.
Sonuç
Külleri en yükseğe ulaşan yanardağ patlaması, tarihte kaydedilen en yüksek duman yüksekliği olarak kayıtlara geçti. Bu patlamalar, atmosferin bileşimini etkileyebilecek büyük miktarda kül ve gaz açığa çıkardıkları için büyük önem taşır ve araştırmacılar tarafından yakından incelenir. Mezosfer katmanına ulaşan kül ve gazların etkileri henüz tam olarak bilinmese de, yapılan çalışmalar sonucunda daha fazla bilgi edinilecektir.
Kaynaklar:
- https://www.science.org/doi/10.1126/science.abo4076
- https://www.ox.ac.uk/news/2022-11-04-tonga-volcano-had-highest-plume-ever-recorded-new-study-confirms
- https://earthobservatory.nasa.gov/images/149347/hunga-tonga-hunga-haapai-erupts
- https://earthobservatory.nasa.gov/images/149474/tonga-volcano-plume-reached-the-mesosphere
- https://scied.ucar.edu/learning-zone/atmosphere/layers-earths-atmosphere
- https://volcano.oregonstate.edu/faq/how-high-can-lava-shoot-air