Kendi Benliğimizin Nasıl Farkında Oluruz?
KTSDesign/SciencePhotoLibrary/Getty Images
Bir insanın hayatı boyunca zaman yolculuğuna çıkabileceği düşünülürse, bu yolculukta geçmişe anılar aracılığıyla, geleceğe ise hayaller aracılığıyla seyahat edebiliriz. Bu süreçte, kim olduğumuzu ve nasıl bir geleceğe sahip olabileceğimizi düşünürüz. Ancak bunları nasıl yaparız?
Yapılan araştırmalar, kişisel bilgilerin (örneğin utangaç bir kişi olmak) beyinde diğer detaylardan daha farklı işlendiğini ve bu nedenle de kişinin kendisiyle ilgili anıları daha kolay hatırladığını gösteriyor. Bu duruma “öz referans etkisi” adı verilmektedir. Kişi, kendisiyle ilgili bilgileri, olayın yaşandığı yer veya zaman gibi diğer etkenlere göre daha kolay ve kalıcı bir şekilde belleğinde tutabilir.
Beyindeki medial (iç) prefrontal korteks (mPFC), kişinin kendisiyle ilgili düşüncelerine katkıda bulunan iki bölgeden oluşur. Bunlardan biri olan dorsomedial prefrontal korteks, kişinin kendisini diğer insanlardan ayırt etmesinde önemli bir rol oynar. Diğer bölge olan ventromedial prefrontal korteks (vmPFK) ise duygusal süreçlerde aktif olmaktadır.
Geçmişte yapılan çalışmalar, vmPFK bölgesinin kişinin kendisiyle ilgili anılarda aktif olduğunu göstermiştir. Yapılan yeni bir araştırma ise bu bölgenin, gelecekteki hayallerde de kişinin başrolde olduğu durumlarda aktif olduğunu ortaya koymuştur. Bu sonuçlar, kişinin benliğinin oluşumunda ve benlik farkındalığının sürdürülmesinde vmPFK bölgesinin önemli bir rol oynadığını göstermektedir.
Kaynak
Kaynaklar:
- Stendardi, D. ve ark., “Present and future self in memory: the role of vmPFC in the self-reference effect”,Social Cognitive and Affective Neuroscience,Cilt 16, Sayı 12, s. 1205-1213, 2021.
- https://www.scientificamerican.com/article/how-our-brain-preserves-our-sense-of-self/