İçindekiler
Jüpiter ve Satürn Modeli Yapalım
Bilmekte Fayda Var!
Güneş Sistemi Nedir?
Güneş sistemi, bir yıldız olan Güneş ile onun etrafında dolanan gezegenler, cüce gezegenler, gezegenlerin uyduları, kuyruklu yıldızlar, diğer küçük cisimler ve gezegenler arası ortamdaki gaz ve tozdan oluşan bir yapıdır.
Gezegenlerin Güneş’e Göre Uzaklıkları
Güneş sisteminde gezegenler Güneş’e uzaklıklarına göre Merkür, Venüs, Dünya, Mars, Jüpiter, Satürn, Uranüs ve Neptün olarak sıralanır.
Kepler ve Newton’un Çalışmaları
Kepler, 17. yüzyılda gezegenlerin Güneş etrafında eliptik yörüngelerde dolandığını ortaya koydu. Daha sonra Newton gezegenlerin bu hareketlerini açıklayan fizik yasalarını keşfetti. Newton’un hareket yasaları sayesinde gezegenlerin Güneş sistemindeki hareketleri sırasında takip edeceği rotaları yani ne zaman nerede bulunacaklarını önceden hesaplayabiliyoruz. Bu sayede de uzay araçları göndererek gezegenleri inceleyebiliyoruz.
Jüpiter ve Satürn Kavuşumu
Jüpiter ve Satürn, Güneş etrafındaki yörünge hareketleri sırasında her 20 yılda bir birbirine yaklaşır. “Kavuşum” olarak adlandırılan bu dönemlerde, eğer uygun bir konumdalarsa (örneğin Güneş’in arkasında kalmıyorlarsa), her ne kadar aralarında yüz milyonlarca kilometre olsa da iki gezegen gökyüzünde sanki bir aradalarmış gibi görünür. Jüpiter ve Satürn en son 21 Aralık 2020’de birbirlerine en yakın konuma geldi ve gece vakti gözlemlenebildi. 2020 yılında gözlediğimiz türden kavuşumlar çok seyrek gerçekleşiyor. Jüpiter ve Satürn en son 397 yıl önce gece vakti birbirine bu kadar yaklaşmıştı. Yapılan hesaplamalarına göre bu tür bir kavuşum 15 Mart 2080 tarihinde yeniden gerçekleşecek. Bir sonraki büyük kavuşum ise 2400’lü yıllarda yaşanacak.
Tasarla ve Yap köşesinin bu projesinde, Güneş sisteminin iki gaz devinin modelini yapıyoruz.
Nelere İhtiyacımız Var?
- 1 adet 4 mm kalınlığında, 18 cm x 25 cm boyutlarında duralit (bir tarafı siyah fon kartonu ile kaplı)
- 2 adet 1,5 cm x 3 cm x 9 cm boyutlarında tahta
- 1 adet ikili pil yatağı
- 1 adet mini anahtar
- 2 adet 1,5 V’luk kalem pil
- İletken kablo
- 2 adet 1,5 cm çapında plastik makara
- 2 adet pinpon topu
- 1 adet 7 cm çapında karton (sarı renkli)
- 2 adet mini DC motor
- Çift taraflı bant veya tutkal
- Silikon tabancası ve silikon
- Tornavida
- Cetvel
- Kalem
- Makas
- Matkap
Uyarı:
Kesici ve delici aletleri kullanırken dikkatli olalım. Silikon tabancasının elimizi yakmamasına dikkat edelim.
Ne Yapıyoruz?
Ne OIdu?
Düzeneğimizde anahtarı kapalı konuma getirdiğimizde, pillerde bulunan kimyasal enerji elektrik enerjisine dönüşerek iletken kablolar ile DC motorlara iletilir. Böylece aynı doğrultuda bulunan Jüpiter ve Satürn modelleri, Güneş sistemi mekaniğine uygun olarak, batıdan doğuya doğru (saatin dönüş yönünün tersi yönde) kendi eksenleri etrafında dönmeye başlar.
Kaynaklar:
- Komisyon, Ortaöğretim Astronomi ve Uzay Bilimleri Ders Kitabı, Millî Eğitim Bakanlığı Yayınevi, Ankara, 2016.
- https://bilimgenc.tubitak.gov.tr/makale/bu-gece-gokyuzune-bakmayi-unutmayin
- https://www.spacecampturkey.com/buyuk-kavusum