İnsanlar Yankı Kullanarak Nasıl Konum Belirler?
Yarasalar yönlerini belirleyebilmek ve çevrelerindeki besinleri tespit edebilmek için yankı kullanma yeteneğine sahiptir. Bu yetenek sayesinde tamamen karanlık bir ortamda bile sivrisineklerin yerini belirleyebilirler. Yarasaların ses dalgaları nesnelere çarptığında yansır. Yarasalar, yansıyan sesi duyduklarında nesnenin konumunu, büyüklüğünü ve hatta şeklini bile algılayabilirler.
Sadece yarasalar değil, bazı görme engelli insanlar da yankı kullanarak konum belirleme becerisine sahiptir. Örneğin, görme engelli bir kişi olan Daniel Kish, dilini kullanarak çıkardığı bir sesin yankısının nasıl geri döndüğünü kullanarak çevresindeki nesnelerin konumunu belirleyebilir. Sesin uzun sürede kulağına ulaşması durumunda nesnenin uzakta olduğunu, kısa sürede ulaşması durumunda ise yakın olduğunu anlayabilir.
Bilim insanları, bu yeteneği kullanabilen insanların beyinlerinde görsel korteks bölgesinin de aktif olduğunu keşfettiler. Araştırmacılar, normal görme yeteneğine sahip ve görme engelli insanlara, bir odada farklı konumda yerleştirilmiş nesnelerden yankılanan ses kayıtlarını dinlettiler. Bu sırada katılımcıların beyin aktiviteleri kaydedildi ve sonuç olarak, yankı kullanarak konum belirleme becerisine sahip olan insanların beyinlerinde, normal insanlardan farklı olarak görsel korteksin aktif olduğu görüldü.
Görsel korteks normal insanlarda gözlerden gelen görüntülerin işlendiği bölgedir. Bu bölge sayesinde normalde gözlemlenen nesnelerin konumlarını üç boyutlu olarak algılayabiliriz.
Bu sayede örneğin odamızdaki kitapların masamızın üstünde olduğunu, sandalyenin ise kitaplığın yanında durduğunu beynimizde üç boyutlu olarak haritalandırabiliriz.
Sonuçlar, beynimizin eksikleri telafi etmek konusunda oldukça yetenekli olduğunu gösteriyor. Bu sayede görme engelli insanların beyinlerindeki görsel verilerin işlendiği bölüm, kullanılmayan bir alandan ziyade, görme dışındaki duyusal verileri işlemeye uyum sağlayabilecek şekilde değişebilir.