Dünya Sivrisinek Programı: Hastalıklarla Mücadelede Yeni Bir Yaklaşım
Sivrisinekler, taşıdıkları parazitler ve virüslerle birlikte sıtma, sarı humma ve zika gibi birçok hastalığın yayılmasına neden olurlar. Ancak Dünya Sivrisinek Programı (WMP) adına çalışan bir grup araştırmacı, dang ateşi hastalığıyla mücadelede bakterilerden yararlanıyor.
Sivrisineklerin Potansiyel Tehlikesi
Sivrisinekler, Dünya Sağlık Örgütü’nün tahminlerine göre her yıl 100-400 milyon insanın sıtma, sarı humma ve zika gibi hastalıklara yakalanmasına neden olmaktadır. Bu hastalıkların en önemli taşıyıcısı ise bilimsel adı Aedes aegypti olan bir sivrisinek türüdür.
Wolbachia Bakterisi ve Sivrisinekler
Bilimsel adı Wolbachia pipientis olan bakteriler, pek çok böcekte doğal olarak bulunmaktadır. Ancak sivrisineklerde bu bakteri yoktur. Fakat araştırmalar, Aedes aegypti türü sivrisineklere Wolbachia pipientis bakterilerinin bulaştırılmasının, çeşitli virüslerin çoğalmasını engellediğini göstermektedir. Bu virüsler arasında dang virüsü de bulunmaktadır.
WMP’nin Öncü Çalışmaları
Daha önce yapılan çalışmalar, Wolbachia pipientis bakterilerinin dang ateşi hastalığıyla mücadelede kullanılabileceğini düşündürmektedir. Ancak en kapsamlı çalışma yakın zamanlarda tamamlanmıştır.
Görsel: Dünya Sivrisinek Programı (WMP)
Yapılan Araştırmalar ve Olumlu Sonuçlar
Araştırmacılar, Endonezya’da bulunan Yogyakarta şehrini 24 bölgeye ayırarak, 6-7 ay boyunca her iki haftada bir Wolbachia pipientis bakterileri taşıyan sivrisinek yumurtaları bırakmışlardır. Yumurtalar bırakıldıktan on ay sonra, bölgedeki sivrisineklerin %80’inin Wolbachia pipientis bakterilerini taşıdığı görülmüştür. Ayrıca hastanelere başvuran ve yüksek ateş şikayeti ile gelen insanlar arasında yapılan testlerde, Wolbachia pipientis bakterilerinin bırakıldığı bölgelerde dang virüsü taşıyanların oranının %2,3, diğer bölgelerde ise %9,4 olduğu belirlenmiştir. Bu durum, Wolbachia pipientis bakterilerinin dang ateşi hastalığının görülme oranını %77 oranında azalttığını göstermektedir. Ayrıca bu bölgelerde yaşayan insanlar arasında dang ateşi nedeniyle hastaneye yatma oranı da %86 düşmüştür.
Gelecek İçin Umut Verici Bir Yaklaşım
Yeni yöntem, özellikle sivrisineklerin yıl boyunca aktif olduğu tropik bölgelerde büyük fayda sağlayacaktır. Dünya Sağlık Örgütü de dang ateşi hastalığını kontrol altına almak için Wolbachia pipientis bakterilerinin kullanılmasını önermektedir.
Sonuç: Sivrisineklerle Mücadelede Yeni Bir Dönem
Sivrisinekler, taşıdıkları hastalıklar nedeniyle insan sağlığı açısından büyük bir tehdit oluşturmaktadır. Ancak yapılan araştırmalar, bakteri bulaştırılmış sivrisineklerin kullanılmasının, dang ateşi hastalığı gibi yaygın hastalıkların önlenmesinde büyük bir etkiye sahip olduğunu göstermektedir. Bu nedenle Dünya Sivrisinek Programı, gelecekte de sivrisineklerle mücadeleye yönelik çalışmalarına devam edecektir.