Fosiller Nasıl Oluşur?
Snowshill/iStock.com
Fosil Nedir?
Bir canlı öldüğünde çoğunlukla çürür ve uzun zaman sonra geride hiçbir iz kalmaz. Ancak koşullar uygun olduğunda bir fosil oluşabilir. Fosilleşme birden fazla farklı şekilde gerçekleşse de bunlardan en yaygını “permineralizasyon” adı verilen fosilleşme türüdür.
Bu fosilleşme türünün gerçekleşebilmesi için öncelikle ölen organizmanın üzerinin hızlı bir şekilde kum veya çamurla kaplanması gerekir. Bunun gerçekleşmesi için en uygun koşullar karadan ziyade deniz tabanında oluşur. Çünkü fiziksel ve kimyasal ayrışma sonucu sürekli karadan denize taşınan tortullar deniz tabanında birikir ve ölen organizmaların korunmasına yol açarlar.
Okyanus tabanında fosilleşen bir organizma
Fosiller Nasıl Oluşur?
Mikroorganizmalar, ölen canlıların çoğunlukla organik maddelerden oluşan yumuşak dokularının hızla çürümesini yani kimyasal olarak parçalanmasını sağlar. Çoğunlukla inorganik maddelerden oluşan kemik ya da kabuk ise kolayca çürümez ve üzerleri tortullarla örtülür. Ölü organizmanın üzerinde biriken tortul miktarı arttıkça kendi ağırlığı altında sıkışan bu birikintiler zamanla kemik ve kabuklarla birlikte katılaşır. Yer altı sularında çözünmüş hâlde bulunan kalsiyum, demir ve silisyum gibi mineraller ölmüş canlının kalıntılarındaki boşluklara dolar ve burada kristalleşir. Bu şekilde zamanla taşlaşan organizma fosilleşmiş olur.
7activestudio/iStock.com
Kemiğin boşluklu yapısı süngerimsi kemikten gelir.
Sözlük:
Organik madde: Yapısında genellikle karbon-hidrojen bağları bulunan maddedir. Örneğin karbonhidrat, yağ, protein, nükleik asit, enzim, vitamin ve hormonlar birer organik maddedir.
İnorganik madde: Yapısında genellikle karbon-hidrojenbağları bulunmayanmaddedir. Örneğin tuz ve su birer inorganik maddedir.
Kaynaklar:
- https://www.smithsonianmag.com/smithsonian-institution/how-do-fossils-form-1-180972340/
- https://www.sciencenewsforstudents.org/article/explainer-how-fossil-forms
- https://ucmp.berkeley.edu/paleo/fossilsarchive/permin.html#:~:text=One%20of%20the%20common%20types,and%20some%20minerals%20replace%20them.