Doğayı Koruyan Turizm Anlayışı: Ekoturizm
Havaların ısınmasıyla birlikte birçoğumuz tatil planları yapmaya başladık. Kimimiz tatil için deniz, kum ve güneşin bir arada olduğu sahil kesimlerine giderken kimimiz el değmemiş ağaçların ve yaban hayatın bir arada olduğu ormanlık alanları tercih ediyor.
Dinlenmek, yeni yerler görmek ve yeni kültürler tanımak amacıyla bir ülkeye ya da bir bölgeye gerçekleştirilen seyahatlere turizm denir. Seyahat edilen yerlere turist çekmek amacıyla yapılan ekonomik, kültürel ve teknik faaliyetlerin tamamı da turizm olarak adlandırılır. Bu yüzden turistik alanlara birçok otel, yol, park yeri ve restoran inşa edilir. Fakat bu çalışmalar doğru planlanmadığında doğal alanların zarar görmesine, yaban hayvanlarının zorunlu olarak göç etmesine, çevre kirliliğinin artmasına ve yerel halkın yaşam alanlarının daralmasına sebep olabilir. Toplumda çevre konusundaki farkındalığın artmasıyla birlikte günümüzde turizmin yol açtığı olumsuz etkilere karşı farklı turizm türleri ortaya çıkıyor.
Bunlardan biri de ekoturizm. Ekoturizm insan eli değmemiş bölgelerin muhafaza edilerek turizm amacıyla kullanılmasıdır. Ekoturizm ayrıca yerel halkın ekonomik olarak kalkınmasına katkıda bulunurken farklı doğal ve kültürel değerlerin keşfedilmesini de sağlar.
Ekoturizm sayesinde biyoçeşitliliğin (bitki, hayvan ve mantar gibi canlı çeşitliliğinin) zengin olduğu bölgelerde doğa yürüyüşleri, rafting veya kano gibi farklı doğa etkinlikleri yapabilir, volkanik alanları ziyaret edebilir ya da yaban hayvanlarını kendi yaşam alanlarında görebilirsiniz.
Ekoturizm genelde küçük gruplar hâlinde yapılır.
Ekoturizm dünyada Brezilya, Ekvador ve Madagaskar gibi ülkelerde, özellikle insan yerleşiminin şehirlere göre daha az olduğu yerel bölgelerde uygulanıyor.
Gün geçtikçe yaygınlaşan ekoturizm uygulamalarına yerel halk da katılıyor. Ekoturizm yapılan bölgelerde yemek, araç kiralama, taksi, rehberlik gibi hizmetler ve el sanatları gibi yerel kültüre ait ürünler yerel girişimciler tarafından karşılanıyor. Elde edilen maddi kazanç yerel halkın ihtiyaçları için (örneğin hastane ve sağlık kuruluşu gibi kurumların inşa edilmesinde) kullanılıyor.
Ekoturizmde yerel halk turistlere rehberlik yaparak ekonomiye katkı sağlıyor.
Ekoturizmde doğal alanların ve yaban hayvanlarının zarar görmemesine önem veriliyor. Örneğin gezi alanlarına çevrenin kirletilmemesi ve yaban hayvanlarına yiyecek verilmemesi gibi uyarı levhaları yerleştiriliyor, turistler için inşa edilen barınak ve restoran gibi yapılarda çevreye duyarlı geri dönüştürülebilen doğal malzemeler kullanılıyor. Ayrıca ziyaretçilerin yerel halkın gelenek ve göreneklerini öğrenmeleri amacıyla yapılan ziyaretlerde yerel halka rahatsızlık verecek davranışlarda bulunulmamasına özen gösteriliyor.
Ekoturizmde konaklama ya da restoran olarak “eco lodge” adı verilen, genelde ahşaptan yapılma binalar kullanılıyor.
Ekoturizm özellikle biyoçeşitlilik yönünden tehdit altında olan bölgelerin korunmasında önemli bir rol oynuyor. Güneydoğu Asya’da bulunan ve dünyanın en büyük üçüncü adası olan Borneo Adası yeryüzündeki biyoçeşitliliğin %6’sına sahip. Orangutan, fil, pars ve gergedan gibi birçok yabani türe ev sahipliği yapan Borneo Adası’nda tropik yağmur ormanları bulunuyor. Son otuz yıldır ise Borneo Adası’nın biyoçeşitliliği tehdit altında. Bu nedenle koruma altına alınan Borneo Adası’nın merkezi, ekoturizm sayesinde adanın doğal zenginlikleri zarar görmeden yerel halkın ekonomik olarak kalkınmasını sağlıyor.
Borneo Adası’nın doğası birçok farklı türde bitki ve hayvana ev sahipliği yapıyor.
Ekoturizm ile farklı kültürler ve doğal güzellikler doğaya zarar verilmeden insanlara tanıtılırken aynı zamanda turistlerin çevre duyarlılıkları artırılmaya çalışılıyor. Yapılan araştırmalar ülkemizde ekoturizm için en uygun bölgenin zengin biyoçeşitliliğe sahip Karadeniz Bölgesi olduğunu gösteriyor. Gelecekte Karadeniz Bölgesi’ndeki doğal alanlarda ekoturizmin yaygınlaştırılması hedefleniyor.
Kaynaklar:
- https://learnenglish.britishcouncil.org/articles/ecotourism
- https://www.conserve-energy-future.com/principles-importance-benefits-ecotourism.php
- https://parks.des.qld.gov.au/tourism/ecotourism/
- https://www.researchgate.net/publication/322917455_Ecotourism_in_Turkey_from_Past_to_Present_and_the_Scientific_Awareness