Dikkat Dağınıklığınızın Nedeni Horlama Olabilir
Çok yorgun olduğunuzu ve başınızı yastığa koyduğunuzu hayal edin. Tam uykuya dalacaksınız ama o da ne? Gök gürültüsünü andıran bir sesle yerinizden fırlıyorsunuz ve şaşkınlıkla etrafa bakınırken aynı ses tekrar kulaklarınızda. Bu, yan odada uyuyan kardeşinizin horlama sesi. Hepimiz için can sıkıcı olabilecek bu senaryoda horlamanın sadece horlayan kişinin yakınındaki kişileri olumsuz etkileyen bir durum olduğunu düşünebilirsiniz. Ancak horlamadan en çok etkilenen horlayan kişinin kendisidir.
Uykuda herhangi bir nedenle nefes almamızı sağlayan hava yolunda ortaya çıkan tıkanma sonucu solunum bozukluğu oluşabilir. Bu durumun ortaya çıktığı kişilerde horlama, ağızdan nefes alma, gece sık uyanma, uyku apnesi olarak da isimlendirilen uykuda nefessiz kalma durumları görülebilir. Horlama sadece yetişkinleri değil her yaş grubundan insanları etkileyebilen bir sorun. Örneğin araştırmalar çocukların yaklaşık beşte birinde horlama görülebileceğini gösteriyor.
Çocuklarda bu durum genellikle geniz eti olarak da bilinen burun ile boğaz arasındaki dokunun (adenoid doku olarak isimlendirilir) alerji ya da enfeksiyonlar sonucunda büyümesi nedeni ile görülüyor. Bu durum hava yolunun daralmasına yol açıyor ve uyku sırasında hava yolunun kısmen ya da tamamen tıkanmasına sebep olarak başta horlama olmak üzere farklı sorunlara yol açabiliyor. Peki, horlama ve ağızdan nefes alma insanlar için zararlı mı?
Büyümüş geniz eti (sağda) hava yolunun daralmasına neden olabilir.
Bu durum özellikle büyüme çağındaki çocuklarda yüz kemiklerinin ve kaslarının gelişimini olumsuz etkileyerek anatomik bozukluklar yaratabiliyor. Ayrıca hava yolundaki tıkanıklıklar nedeniyle vücudumuza daha az hava giriyor. Oksijen seviyesindeki düşüklük çocuklarda uzun vadede bazı kalp sorunlarına ve büyüme geriliğine neden olabiliyor.
Ayrıca uykuda sağlıklı bir şekilde soluk alıp verememek psikolojik sorunlara da yol açabiliyor. Dikkatsizlik, odaklanmada zorluk, davranış problemleri, karar verme ve problem çözme gibi bilişsel işlevlerde sorunlar bu psikolojik belirtilerin başında geliyor.
Bilim insanları horlamanın ve uykuda ortaya çıkan diğer solunum bozukluklarının neden psikolojik etkilere yol açtığını açıklamaya çalışıyor. Uykuda solunum bozukluğu yaşayan kişiler diğer insanlara göre geceleri çok daha sık uyanıyor. Uykunun önemli bir aşaması olan REM uykusu özellikle çocuklarda ve gençlerde beynin gelişiminde ve olgunlaşmasında önemli etkiye sahip. Bu nedenle uyku bölünmesi beynin gelişimini olumsuz etkiliyor.
Ayrıca horlama ve uyku apnesi sırasında beyne ulaşan oksijen miktarı azalıyor. Bu durum beyin fonksiyonlarını olumsuz etkiliyor. Bu sorunu yaşayan çocuklar uyku kaliteleri daha düşük olduğu için gün içinde uykulu, daha dikkatsiz ve dalgın olabiliyor.
Bu durum çözümsüz değil. Araştırmalar hava yolunda tıkanıklığa neden olan etken ortadan kaldırıldığında dikkatsizlik gibi uykuda solunum sorunlarıyla ilişkili birçok belirtinin düzeldiğini gösteriyor. Bu nedenle eğer yakınlarınızdan biri horluyorsa sadece kendiniz rahat uyuyabilmek için değil yakınınızın sağlığı için de bir hekime başvurmasını önermelisiniz.
Kaynaklar:
- Baidas, L., “Prevalence of sleep-disordered breathing and associations with orofacial symptoms among Saudi primary school children“, BMC Oral Health, Cilt 19, Makale no: 43, 2019.
- Al Ali, A. ve ark., “The influence of snoring, mouth breathing and apnea on facial morphology in late childhood: a three-dimensional study.“, BMJ Open, Cilt 5, Makale no: e009027, 2015.
- Fidan, T., Fidan, V., “The impact of adenotonsillectomy on attention-deficit hyperactivity and disruptive behavioral symptoms.“, The Eurasian Journal of Medicine, Cilt 40, Sayı 1, s. 14-17, 2008.
- Somuk, B. T., “Impact of adenotonsillectomy on ADHD and nocturnal enuresis in children with chronic adenotonsillar hypertrophy.“, American Journal of Otolaryngology, Cilt 37, Sayı 1, s. 27-30, 2016.
- Türkoğlu, S. ve ark., “Effect of adenotonsillectomy on sleep problems, attention deficit hyperactivity disorder symptoms, and quality of life of children with adenotonsillar hypertrophy and sleep-disordered breathing.“, The International Journal of Psychiatry in Medicine, Cilt 54, Sayı 3, s. 231-241, 2019.