Burun Deliklerimiz Birbirinden Bağımsız Çalışıyor
Bir fincan kahveyi yudumlarken içimize çektiğimiz kahve kokusu ile buzdolabındaki çürümüş sebzelerin kokusu birbirinden farklıdır. Bazı kokular hoşumuza giderken bazıları ise bizde hoş duygular uyandırmaz. Araştırmalar, yiyeceklerin tadından tutun da çevresel tehlikeleri algılamamıza kadar birçok açıdan bizim için hayli önemli olan koku duyusunun nasıl çalıştığı ile ilgili yeni sonuçlar ortaya koymuştur.
Beynin iki yarım küresinde de bulunan piriform korteks bölgesi, kokularla ilgili bilgileri alıp işlemektedir. Ancak bilim insanları, kokulara, piriform korteksin iki tarafının birlikte mi yoksa ayrı ayrı mı tepki verdiğinden emin değillerdir. Bu soruya cevap arayan araştırmacılar, beyin ameliyatı geçirmiş epilepsi hastalarıyla bir çalışma yapmışlardır. Hastaların her bir burun deliğine yaklaşık 1 cm uzunluğundaki küçük tüpler ile çeşitli maddeler koklatılmıştır. Piriform korteksteki değişikliklerin tespit edilmesi için de hastaların beyinlerine yerleştirilen elektrotlardan yararlanılmıştır.
Sonuçları Current Biology dergisinde yayımlanan araştırmaya göre, iki burun deliğinden gelen koku bilgisi iki farklı sinirsel aktiviteye yol açmaktadır. İlk olarak insan beyninin piriform korteksinde geçici olarak ikiye ayrılan koku bilgisi, beyin tarafından ayrı ayrı analiz edilmekte ve sonrasında birleştirilerek bir bütün olarak algılanmaktadır. Bunun sonucunda kokuyu tanımlayabilmekteyiz. Ayrıca çalışmanın sonuçlarına göre, koku tek bir burun deliğinden iletildiğinde ilk olarak beynin bu burun deliğine yakın bölgesinin harekete geçtiği, beyin diğer bölgesinin kokuyu algılamasının ise daha sonra gerçekleştiği gözlemlenmiştir.
Araştırmada, iki burun deliğinin birlikte daha iyi çalıştığı ve kokuları daha hızlı ve etkili bir şekilde tespit edebildiği belirtilmektedir. Bu durum, göz ve kulak gibi organların çift olmasının sağladığı işlevselliğin önemine işaret etmektedir.