İçindekiler
Atık Kâğıtları Geri Dönüştürelim
Bilmekte Fayda Var!
Geri dönüşüm, çöpe atılacak malzemelerin toplanıp işlenerek yeni ürünlere dönüştürülmesi sürecidir. Örneğin teneke kutular, plastik şişeler, piller, poşetler ya da kâğıtlar geri dönüşüm için kullanılabilir. Geri dönüşüm sayesinde enerji ve su tasarrufu sağlanır, atık miktarı ve doğal kaynak kullanımı azalır. Böylece çevre dostu ürünlerin kullanımı artar, yeni madde üretimi sonucu açığa çıkan sera gazı miktarı azalır, çevre ve doğal kaynaklar korunmuş olur.
Özellikle kâğıt geri dönüşümü karbonun depolanmasına, enerji ve su tasarrufuna ve kaynak kullanımının azalmasına katkıda bulunur. Çünkü geri dönüştürülen her bir ton kâğıt, 12 ağacın kesilmesinin önüne geçer. Ayrıca %70 enerji ve %80 su tasarrufuna, %69 daha az kaynak kullanımına ve atmosfere %74 daha az sera gazı salınmasına imkân sağlar.
Kâğıt geri dönüşümü; atık karton kutulardan, kartpostallardan, kâğıt havlulardan, peçetelerden, gazetelerden veya dergilerden yapılabilir.
Kâğıt Geri Dönüşüm Tesisleri Nasıl Çalışır?
Kâğıt geri dönüşüm tesislerinde de bu deneydekine benzer işlemler yapılır. Öncelikle atık kâğıtlar, farklı yerlerdeki kâğıt geri dönüşüm kutularında toplanır ve ardından hep birlikte büyük bir geri dönüşüm konteynerine konur. Daha sonra konteynerin içindeki atık kâğıtlar, bir toplama aracıyla kâğıt geri dönüşüm tesisine taşınır.
Geri dönüşüm tesisine gelen kâğıtlar cinslerine göre ayrılır. Örneğin karton kâğıtlar, parlak dergi kâğıtları ve beyaz kâğıtlar birbirinden ayrıştırılır. Ayrıştırılan kâğıtlar, kâğıt öğütme makinesinde küçük parçalar hâlinde öğütülür. Öğütülen kâğıtlar arıtma, ağartma ve renk silme işlemleriyle yazı, renk ve desenlerinden arındırılır. Hamur hâline getirilen karışım, atık kâğıtların liflerine ayrılması için suda bekletilir. %99,5’i su olan karışımda kâğıttaki mürekkebin tamamen çıkarılması için sodyum karbonat ve sodyum hidroksit de kullanılır. Bu şekilde kâğıt parçaları hem liflerine ayrılır hem de temizlenir. Ardından kâğıt yapma makineleri tarafından baskı uygulanarak hamurun içerisindeki su tamamen çıkarılır. Son aşamada ise kuruyan kâğıt, büyük rulolara sarılır.
Geri dönüştürülen atık kâğıtlar ise daha çok gazete ve mukavva yapımında kullanılır.
Siz de atık kâğıtlarınızı belediyelerin geri dönüşüm kutularına atabilir ya da çöp torbasında biriktirip bir geri dönüşüm tesisine iletebilirsiniz.
Andrew_Rybalko/iStock.com
Deneyler köşesinin bu projesinde, evde kolayca bulabileceğiniz malzemeleri kullanarak atık kâğıtları geri dönüştürüyoruz.
Nelere İhtiyacımı
- Atık kâğıt
- Ilık su
- Havan tokmağı
- 2 adet kap
- 1 adet un eleği
- Merdane
- Kullanılmış gazete
Ne Yapıyoruz?
Ne Oldu?
Bitkiler güneş ışığını kullanarak glikoz gibi kompleks karbonhidratlar üretir. Bu karbonhidratlar bitki tarafından besin olarak kullanılır. Kompleks karbonhidratlardan biri de selülozdur. Selüloz sert bir moleküldür. Bitkiler, selülozu kullanarak uzuvlarını ve gövdelerini güçlü, diri ve sert tutar. Selüloz olmadan bitkilerin gövdesi dik duramaz. Selüloz, birbirine zayıf hidrojen bağlarıyla bağlı liflerden oluşur. Bu bağlar kâğıdın bir bütün şekilde durmasını sağlar.
Deney sırasında kâğıdı parçalayıp ılık su eklediğimizde liflerin birbirine tutunmasını sağlayan hidrojen bağları birbirinden ayrıldı. Bu durum kâğıt lapasını yapışkan hâle getirdi. Kâğıt lapasının fazla suyunu gazete ile alıp kurumaya bıraktığımızda ise hidrojen bağları yeniden oluştu. Böylece geri dönüşüm sayesinde yeni bir kâğıt elde etmiş olduk.