anadolu da kilim demek metni cevapları ve soruları, dörtel yayınları 7. sınıf türkçe ders kitabı sayfa 42-43-44-45-46-47-48 millî kültürümüz teması
İçindekiler
7. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Dörtel Yayıncılık Anadolu da Kilim Demek Metni Cevapları Sayfa 42-43-44-45-46-47-48
HAZIRLIK ÇALIŞMALARI
1. “Kültürel miras” sözünden anladıklarınızı söyleyiniz.
- Cevap: Kültürel miras dendiğinde akla insan yapımı eserler (tablolar, çizimler, baskılar, mozaikler, heykeller), tarihi anıtlar ve binaların yanı sıra arkeolojik alanlar gelir.
2. Renkler sizde ne tür duygular çağrıştırıyor? Açıklayınız.
- Cevap: Kırmızı, sarı ve turuncu, sıcak renkler arasında yer almaktadır. Bu renkler daha çok iyimserliği, dışa dönüklüğü, umudu ve sevgiyi simgeler. Soğuk renkler ise sırasıyla mor, yeşil ve mavidir. Psikolojide bu renkler ise karamsarlığın, içe dönüklüğün ve yalnızlığı simgeler.
3. Kilimin, Anadolu kültüründeki yeri ve önemi üzerinde beyin fırtınası yapınız.
- Cevap: Doğumdan ölüme çadır (mimari) üzerinde taşıdığı renk ve sembolik biçimlerle kullanıldığı yere göre; (duvar resmi mozaik) olma özelliğiyle plastik değerler taşır. Şaman inancı gereği doğadan koruma amacıyla yayıldığından dolayı dinin temsilcisidir
Aşağıdaki metni noktalama işaretlerine dikkat ederek, türün özelliğine uygun olarak sesli okuyunuz.
ANADOLU’DA KİLİM DEMEK
Anadolu’da kilim demek, renk demek, renge susamışlık demek… Göz alabildiğine bozlaşan Anadolu’da yeşile, kırmızıya, maviye, turunca özlem çeken insanlar, susuzluklarını kilimlere döktükleri arı-duru renklerle gidermeye çalışırlar. Ağaçtan yeşil, gökten mavi, çiçekten kırmızı isteyen, bu isteklerini kilimlerde simgeleyen Anadolu insanları… Bu yüzden kilimler Anadolu’da bir renk sofrasıdır. Alı al, moru mor, akı, karası, sarısı, durusu, nesi var nesi yoksa cömertçe sofraya getirir; evini, çadırını, bir bayram şenliği, bir düğün alayı gibi renklerle donatır.
Anadolu kilimlerinde çizgiler sert, renkler hırçındır. Çok soğuk dondurucu bir kıştan sonra, baharı görmeden, kavurucu bir sıcağı yaşayan, sert iklimlerin, çetin kuruluğun, taşın, kayanın, çatlamış toprakların, bükülmeyen, yumuşamayan insanların sert çizgileri gibi… Anadolu kilimleri, doğaya karışmış, doğanın çocuğu Anadolu kadınının alın yazısıdır, çilesidir. Anadolu kilimlerinde renkler ve desenler, gelişigüzel seçilmez. Her yörenin kendine özgü bir kilimi vardır. Renkler ve desenler, bir gelenek zincirinde yüzyıllara ulaşır. Her çizginin dili aynıdır, anlamı başka… Kuş, horoz resimleri, eski Türk totemlerinin izlerini taşır. Yıldız biçimindeki uğur ve bereket simgeleri, sağlık ve mutluluk tılsımı yılan ve ejder kıvrımları, engerekler, cennet çiçekleri, tarak, tırmık, ibrik gibi nazarlıklar, kısaca, Anadolu’nun tüm insanları, manevi dünyası, en küçük ayrıntıları ve göz alıcı renkleriyle kilimlerde yüze güler.
7. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Dörtel Yayınları Sayfa 43 Cevabı
Kilim, Anadolu’nun çadırından sedirine, çuvalından heybesine yaygındır. Çorap olur ayağa giyilir, kuşak olur bele sarılır. Kız, çeyizindeki kilimiyle övünür, delikanlı kilimlerde sevgilisinin hayalini görür. Kilim, Anadolu’da gönül dolusu türküdür.
Anadolu’da kilim demek; özlemi, inancı, sevgiyi, ilmik ilmik, renk renk dokumak demektir.
Kilimlerin dilinden anlayanlar, onu kitap gibi okur, dokuyanın ne demek istediğini anlarlar.
Bir gün bir Yörük Beyi, çadırının önüne atılmış bir kilimi görünce yüreği sızlar. Adamlarına:
— Tiz bu kilimi dokuyan kızın babasını bulup getirin, emrini verir. Adamlar, araya sora, kilimi dokuyan kızı bulurlar. Bu, komşu obada yaşayan fakir bir kızcağızdır. Babasını bulur, Bey’in çadırına getirirler. Bey, kızın babasına:
— Senin bir kızın var öyle mi, der. Adam:
— Evet bir kızım var, cevabını verir. Bey:
— Anladığıma göre sen kızını, istemediği birisiyle evlendirmek istiyorsun. Kızın gönlü başkasında…
Adam önce şaşırır, Bey bunları nereden biliyor, diye… Sonra dili çözülür:
— Doğrudur, Bey’im. Ben fakir bir adamım. Kızımı, malı mülkü olan, zengin birisi ister. Ben de söz verdim. Kızımsa fakir bir delikanlıya gönül vermiş. İyi ama siz bunları nereden biliyorsunuz?
Bey, yerdeki kilimi gösterir:
— Bunu kızın mı dokudu?
— Evet…
— İşte onun dilinden… Sana at, deve vereceğim. Git, kızını sevdiği o delikanlıyla evlendir. Ha, kızına şunu da söyle… Kilimi iyi dokumuş. Yalnız yeşili kırmızıya az vursun. Az kalsın yanılacaktım.
İşte böyle. Kilim, onun dilinden anlayanlar için yerine göre bir dilekçe, bir mektup olur.
7. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Dörtel Yayınları Sayfa 44 Cevabı
Anadolu kilimlerinde renkler, oldum olası, çeşitli bitkilerin köklerinden, yapraklarından ya da tohumlarından çıkarılır. Örneğin kırmızı renk kızılçam kabuğundan; sarı, safran ve sütleğen bitkisinden; kahverengi, mazı, meşe ve ceviz yaprağından; yeşil naneden, siyah renk sumaktan kaynatılarak çıkarılır. Önceleri, köy ve kasabaların yanıbaşında boyalık denen bir yerde, bu bitkiler yetiştirilir, boyaların tümü buradan elde edilirdi. Bugün de birçok yerde boyalıklara rastlanır.
Kilim Anadolu’nun yalnız yaygısı değil, türkülerin de, manilerin de söz atkısıdır. Renk renk kilimler üzerine oturulur, karşılıklı maniler atılır. Bu manilerden birkaç örnek verelim:
Bülbülüm şakı beni,
Mektubum oku beni.
Aşkına oldum yumak,
Kilimde doku beni.
Şu sevdadan bayıldım,
Seni gördüm ayıldım.
Geçtiğin yollara ben,
Kilim oldum, yayıldım.
Dolaştım adım adım,
Dört bucağı taradım.
Gözlerinin rengini,
Kilimlerde aradım.
Yârinin hayalini, gözünün rengini kilimlerde arayan Anadolu’nun kilim sevgisi, gerçekten hayranlık vericidir. Bu ilkel değil, geçmişin derinliklerinden günümüze değin süzülegelen olgun bir zevkin, katkısız, saf bir sanat anlayışının ifadesidir. Anadolu’da kilim demek, hayata renk vermek ve tabiata hâkim olmak demek…
1. ETKİNLİK
7. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Dörtel Yayınları Sayfa 45 Cevabı
Metinde geçen aşağıdaki kelimelerle anlamlarını eşleştiriniz.
Cömert-totem-tılsım-gelenek-tırmık-nazarlık
- Cevap:
Nazarı etkisiz duruma getirdiğine inanılan kumaş parçası, mavi boncuk, kurşun, dua yazılı kâğıt. (nazarlık)
Doğaüstü işler yapabileceğine inanılan güç. (tılsım)
Kabartılmış toprağın taşını, çöpünü ayıklamak için kullanılan seyrek dişli, tarak biçiminde araç. (tırmık)
Para ve malını esirgemeden veren, eli açık, bonkör. (cömert)
Bir toplumda, bir toplulukta eskiden kalmış olmaları dolayısıyla saygın tutulup kuşaktan kuşağa iletilen, yaptırım gücü olan kültürel kalıntılar, alışkanlıklar, töre, anane. (gelenek)
İlkel toplumlarda topluluğun ondan türediği sanılan ve kutsal sayılan hayvan, ağaç, rüzgâr vb. herhangi bir doğal nesne. (totem)
2. ETKİNLİK
Geleneksel sanatlarımızdan dokumacılık alanıyla ilgili kelimeler aşağıda verilmiştir. Bu kelimelerin birbiriyle ortak veya farklı yönlerini belirleyerek anlamlarını öğreniniz. Bu kelimeleri sözlük defterinize yazınız.
- Cevap: Hepsi geleneksel el ürünlerimizin ve maddi kültürümüzün birer zengin ürünüdürler.
kilim: döşeme, divan gibi yerlere serilen, duvara asılabilen, genellikle çok renkli ve desenli, kıldan ya da yünden dokunmuş bir tür havsız halı.
halı: yere ya da mobilya üstüne serilen, süs olarak duvara asılan, genellikle yünden ya da ipekten sık bir biçimde dokunmuş, kısa tüylü, nakışlı, kalın yaygı.
çadır: kaba kıl dokuma, keçe, deri, sık dokunmuş kalın bez vb.den yapılan, direklerle tutturulan, türlü biçimlerde olabilen, sökülüp taşınabilen barınak.
çuval: pamuk ya da kenevir ipliğinden ya da sentetik iplikten dokunmuş ya da böyle dokumalardan yapılmış büyük torba.
çorap: Çorap, ayağa giyilmesi için üretilen veya örülen giysi. Bir tür ayakkabı veya çizme tipik olarak çorapların üzerine giyilir.
heybe: içine öteberi koymaya yarayan, genellikle kıldan, pamuk ipliğinden ya da yünden dokunmuş, birbirine kendinden bir parçayla bitişik iki gözü bulunan bir tür torba.
3. ETKİNLİK
7. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Dörtel Yayınları Sayfa 46 Cevabı
Okuduğunuz metnin konusunu belirleyip yazınız.
- Cevap: Bu metinde Anadolu’daki kilim kültürü konu ediliyor.
4. ETKİNLİK
Okuduğunuz metnin içeriğine yönelik sorular hazırlayınız.
- Cevap:
→ Anadolu’da kilimler dokunurken en çok hangi renkler kullanılmıştır?
→ Anadolu’da kilimler mektup gibi kullanılır mıydı?
→Anadolu kültürü içi kilimin kültürü önemi nedir?
→ Kilim denilince aklınıza hangi motifler vardır?
→ Anadolu kültürü için heybe kilim gibi ürünlerin değeri sizce nedir?
5. ETKİNLİK
7. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Dörtel Yayınları Sayfa 47 Cevabı
Okuduğunuz metnin içeriğini yorumlayarak aşağıdaki ifadelerin hangileri öznel; hangileri nesnel yargılıdır? Yanlarına yazınız.
- Cevap:
Anadolu kilimlerinde çizgiler sert, renkler hırçındır. → ÖZNEL
Kuş, horoz resimleri eski Türk totemlerinin izlerini taşır. → NESNEL
Eskiden dokumacılık Anadolu’da yaygın bir sanattı. → NESNEL
Kilimlerin dilinden anlayanlar, onu kitap gibi okur. → ÖZNEL
6. ETKİNLİK
Okuduğunuz “Anadolu’da Kilim Demek” adlı metindeki baba ile kız arasında yaşanan olay nedir? Bu olaya kim, nasıl çözüm üretiyor? Yazınız.
- Cevap: Baba fakirdir ve kızını zengin biriyle evlendirmek istemektedir. Kız ise fakir bir delikanlıyı sevmektedir. Kız bu derdini bir kilime motif olarak işlemiştir. Babasına ve dünyaya mesajını bu şekilde iletmiştir.
7. ETKİNLİK
Fiil çekimlerinde kiplerden yararlanıyoruz. Bir fiilin kipinin asıl görevinden uzaklaşarak bir başka kipin görevini veya anlamını taşımasına fiillerde anlam (zaman) kayması diyoruz. Anlam kayması daha çok haber kiplerinde görülür.
Örnek: Yarın İstanbul’a gidiyorum, (gideceğim)
(Şimdiki zaman gelecek zaman anlamı kazanmıştır.)
Örnek: Okula gitmediğine göre hastalanmış olacak, (olmalı)
(Gelecek zaman gereklilik kipinin anlamını kazanmıştır.)
Yukarıdaki bilgi ve örneklerden yararlanarak aşağıdaki cümlelerin fiillerinde görülen anlam kaymalarını bulup yazınız.
Gelinlik kızlar, kilimlerini bir bayram şenliği, bir düğün alayı gibi renklerle her zaman donatıyor. (-yor şimdiki zaman eki, bu cümlede ise donatır olması ve geniş zamanı anlatması gerekmektedir.)
- Cevap:
Anadolu kilimlerinde renkler ve desenler hiçbir zaman seçilmedi. (-miş duyulan geçmiş zaman ekidir ama bu cümlede geçmiş zaman eki yerine -di’li geçmiş zaman eki kullanılmıştır. )
- Cevap:
Renkler ve desenler, bir gelenek zincirinde yüzyıllara ulaşıyor. (ulaşacak yerine ulaşır denilmiştir.)
- Cevap:
7. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Dörtel Yayınları Sayfa 48 Cevabı
Kız, çeyizindeki kilimiyle övünmüş, delikanlı yüzyıllarca sevgilisinin hayalini kilimlerde görmüş. (di’li geçmiş zaman yerine duyulan geçmiş zaman eki -miş kullanılmıştır.)
- Cevap:
Kızımı, malı mülkü olan, zengin birisi istiyor. ( yor şimdiki zaman eki bu ek -miş geçmiş zaman eki yerine kullanılmıştır)
- Cevap:
Kızımsa fakir bir delikanlıya gönül veriyor. (-miş geçmiş zaman eki yerine -yor şimdiki zaman eki kullanılmış)
- Cevap:
8. ETKİNLİK
Aşağıdaki renkler sizde hangi çağrışımları ve duyguları uyandırıyor? Duygu ve düşüncelerinizi açıklayan birer paragraf yazınız.
- Cevap:
Kırmızı: Tutku ve şiddeti
Mavi: hayalleri ve geleceği
Sarı: kederi
Siyah: karamsarlığı
Beyaz: saflığı uyandırıyor
SONRAKİ DERSE HAZIRLIK
“Nevruz” kelimesiyle ilgili bir araştırma yapınız.
- Cevap: Nevruz Bayramı ya da kısaca Nevruz Dünya çapında çeşitli halklar tarafından kutlanan geleneksel yeni yıl ya da doğanın uyanışı ve bahar bayramı. Nevruz bayramına 4 hafta kala, her salı günleri özel günler olur ki, bunlara çarşamba denir.
Gazete ve dergilerden, internet ve televizyondan nevruzla ilgili yayımlanan şiir ve yazılar derleyiniz.
Cevap: Türk Kültüründe Nevruz
Yeniden doğmaktır nevruz denince
Yeni bir bahara, yeni vatana.
Ergenekon’dan çıkan atalarımız,
Nevruz sevincini yaşatır bana
Nevruzda birleşir eller,gönüller
”Huzur için birlik olmalıdır” der
Sevgi ile kardeşlik sarar gönlümü,
Nevruz sevgisini yaşatır bana
7. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Dörtel Yayınları Millî Kültürümüz Teması Sayfa 42-43-44-45-46-47-48 Anadolu’da Kilim Demek Metni Etkinlik Soruları ve Cevapları ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.