Şeker, Çocukları Hiperaktif Yapar mı?
Yiyecekler ile hiperaktivite arasında bir bağlantı olduğu görüşü 1970’li yıllarda ortaya atıldı. 1973’te Dr. Benjamin Feingold yapay katkı maddelerinin (örneğin yapay tatlandırıcıların, yapay renklendiricilerin ve koruyucuların) dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğuna neden olabileceğini, bu nedenle gıda katkı maddelerinin yer almadığı bir beslenme düzeninin bu hastalığın tedavisinde olumlu etkisi olduğu görüşünü ortaya attı. Ancak ilerleyen yıllarda şekerin doğrudan hiperaktiviteye neden olduğu görüşünü destekleyen önemli kanıtlara ulaşılamadı.
İngiltere’de yapılan ve altı hafta süren bir araştırmada bir grup sağlıklı çocuğa, bazı haftalar katkı maddesi içeren bazı haftalarsa katkı maddesi içermeyen ancak rengi ve tadı aynı olan meyve suları verildi. Sonuçta katkı maddesi içeren meyve sularının tüketildiği haftalarda çocukların hiperaktivite seviyelerinde hafif bir artış görüldü. Son yıllarda yapılan araştırmalar ise bazı çocukların şekere karşı diğer çocuklara göre daha hassas olabileceğini gösteriyor.
Araştırmalar şeker tüketiminin dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğunda belirgin bir etkisi olduğunu göstermese de çocukların davranışsal ve bilişsel işlevlerini olumsuz etkilediğini gösteren çalışmalar var. Örneğin açken bir kutu şekerli gazlı içeceğin içerdiği miktarda basit şeker tüketen çocukların vücutlarında adrenalin seviyesinin yükseldiği belirlendi. Bu durum kaygı, heyecan ve dikkat problemlerine neden olabiliyor. Çünkü şeker tükettiğimizde kandaki glikoz seviyesi yükselir. Kandaki glikoz seviyesinin dengelenmesi için insülin hormonu salgılanır. Ancak açken sadece şeker tüketildiğinde çok miktarda insülin hormonu salgılanır ve kandaki glikoz seviyesi normalin altına düşer. Bu durumda ise adrenalin hormonu salgılanır. Araştırmada çocukların kanındaki glikoz seviyesinde yetişkinlere göre daha belirgin düşüş olduğu, adrenalin seviyesinin ise yetişkinlere göre iki kat yüksek olduğu belirlendi.
Aşırı şeker tüketilmesinin hiperaktiviteye neden olduğu konusunda bilim insanları arasında görüş birliği bulunmasa da obezite, diyabet yani şeker hastalığı, karaciğerde yağlanma, diş problemleri gibi sorunlara neden olduğu biliniyor.
Kaynaklar:
- Jenes, T. W. ve ark., “Enhanced adrenomedullary response and increased susceptibility to neuroglycopenia: Mechanisms underlying the adverse effects of sugar ingestion in healthy children“,The Journal of Pediatrics, Cilt 126, Sayı 2, s.171-177, 1995.
- https://www.health.harvard.edu/newsletter_article/Diet-and-attention-deficit-hyperactivity-disorder
- https://sugarscience.ucsf.edu/hyperactive-kids-whats-sugars-role.html#.Xw10qC2cbYU
- http://www.yalescientific.org/2010/09/mythbusters-does-sugar-really-make-children-hyper/