Hidrolik Vinç Yapalım
Bilmekte Fayda Var!
Vinç Nedir, Ne İşe Yarar?
Ağır yük kaldırmaya ve yükü bir yere taşımaya yarayan araçlara vinç denir.
Hidrolik Vinç Nedir? Hidrolik Vincin Çalışma Prensibi Nasıldır?
Tonlarca ağırlığın kolayca kaldırılmasına imkân veren vinçler günümüzde lojistikten ulaşıma, inşaattan dev fabrikalara kadar birçok alanda kullanılıyor. Bir vinç türü olan hidrolik vinç sistemlerinde ise sıvıların basıncı iletme özelliğinden yararlanılıyor.
Sıvılar Sıkıştırılabilir mi?
Sıvıların belirli bir hacmi vardır ancak şekilleri yoktur. Sıvılar, içine konuldukları kabın şeklini alır. Üzerlerindeki basıncı artırarak sıvıları sıkıştırmak mümkündür. Ancak sıvıların tanecikleri arasında çok az boşluk bulunduğu için sıvılar ancak ihmal edilebilecek kadar küçük oranlarda sıkıştırılabilir. Bu yüzden sıvıların basınç etkisi ile sıkıştırılamadığı kabul edilir.
Sıvı Basıncı
Sıvılar da katılar gibi bulundukları yüzeye ağırlıklarından dolayı basınç uygular. Katılar sadece üzerinde durdukları yüzeye basınç uygularken, sıvılar içinde bulundukları kabın temas ettikleri tüm yüzeylerine basınç uygular.
Pascal Prensibi Nedir?
Sıvılar, üzerlerine etki eden basıncı büyüklüğünü değiştirmeden sıvı içinde her doğrultuda ve yönde iletir. Bu ilke Fransız bilim insanı Blaise Pascal tarafından ortaya konduğu için Pascal prensibi olarak bilinir. Bileşik kap sitemlerinde ve su cenderelerinde Pascal prensibinden yararlanılır. Hidrolik vinçlerin çalışma ilkesi de Pascal prensibiyle açıklanır.
Tasarla ve Yap köşesinin bu projesinde, hidrolik vinç düzeneği yapıyoruz.
Hidrolik Vinç Yapımı
Nelere İhtiyacımız Var?
- 1 adet 0,4 cm x 9 cm x 17 cm boyutlarında duralit
- 2 adet 1,5 cm x 2 cm x 20 cm boyutlarında tahta (Uçları 45o açı ile kesilmiş olmalı.)
- 1 adet 1,5 cm x 2 cm x 15 cm boyutlarında tahta
- 7 adet 3 cm x 3 cm x 3 cm boyutlarında tahta
- 4 adet 1,5 cm x 1,5 cm x 2 cm boyutlarında tahta
- 4 adet 13 cm uzunluğunda tahta çubuk
- 3 adet plastik kablo bağı
- 2 adet plastik enjektör (5 ml)
- Şeffaf hortum (5 cm)
- 2 adet 3 cm uzunluğunda çengel vida
- 4 adet 2 mm kalınlığında, 11 cm uzunluğunda metal mil
- 8 adet 3 cm çapında plastik tekerlek
- Mini matkap
- Plastik kap
- Gıda boyası
- Çift taraflı bant
- Tutkal
- Oyuncak insan modeli
- Silikon tabancası ve silikon
- Cetvel
- Kurşun kalem
- Makas
Uyarı:
Kesici ve delici aletleri kullanırken dikkatli olalım. Silikon tabancasının elimizi yakmamasına dikkat edelim.
Ne Yapıyoruz?
Ne OIdu?
Enjektörün pistonuna kuvvet uyguladığımızda oluşan basınç, Pascal prensibi doğrultusunda sıvının temas ettiği bütün noktalara aynen iletildiği için, ikinci enjektörün pistonunda bir kuvvet oluşturur. Böylece pistona bağlı hidrolik kol yukarı doğru hareket ederek yükü beraberinde yukarı doğru çıkarır.
Enjektörün pistonunu geri çektiğimizde enjektörün içindeki basınç azaldığı için hidrolik kol yük ile birlikte aşağı doğru hareket eder.
Peki sizce düzeneğimizin hidrolik kolu hangi basit makine prensibine uygun hareket ediyor?
Kaynaklar:
- Komisyon, 10. Sınıf Fizik Ders Kitabı, Millî Eğitim Bakanlığı Yayınevi, Ankara, 2019.
- Komisyon, 8. Sınıf Fen ve Teknoloji Ders Kitabı, Millî Eğitim Bakanlığı Yayınevi, Ankara, 2012.
- https://www.instructables.com/Simple-Pneumatic-Machine/