Evgeny Gromov/ iStock
Müzik, Matematik Başarısını Nasıl Etkiliyor?
Matematik bilimin, müzik ise sanatın öne çıkan dalı olarak ilk çağlardan beri hayatımızda. Önceleri matematik sadece nesnelerin veya canlıların örneğin sürüdeki hayvanların sayısını belirlemek için, müzik ise dinsel törenlerde kullanılıyordu. Ancak günümüzde iki branş da çok daha farklı alanlarda kullanılacak kadar gelişti ve zenginleşti. Eski Yunanlar müziği matematiğin aritmetik ve geometri gibi bir alt alanı olarak düşünüyorlardı. Yüzyıllar önceki bu düşünce müzik ve matematiğe eşit derecede değer verildiğini gösteriyor. Peki ünlü besteci Bach’ın en büyük hobilerinden birinin matematik olduğunu ya da kendi adını taşıyan teoremiyle ünlü matematikçi Pisagor’un müzikte oktavı bulan kişi olduğunu biliyor muydunuz?
Pisagor bir teli iki eşit parçaya bölerek aynı sesin incesinin elde edildiğini gözlemledi. Pisagor’dan günümüze birçok bilim insanı matematik ve müzik arasında bir ilişki olduğu düşünerek bu konuyu pek çok yönden inceledi. Örneğin 1993 yılında Kaliforniya Üniversitesinden Frances H. Rauscher ve arkadaşlarının yaptığı çalışma sonucunda,Mozart bestesi dinleyen kişilerin zekâ düzeylerinin arttığı belirlendi. Bu çalışma, medyanın da gücüyle “Mozart etkisi” olarak adlandırıldı. Farklı araştırmacılar Mozart etkisi üzerinde çalışmalar yapsa da Mozart bestesi dinleyen kişilerin zekâ düzeylerinin arttığı konusunda hemfikir değiller.
Konu hâlâ tartışmalı ancak müzik ile birlikte verilen matematik eğitiminin daha kalıcı olduğu ve öğrenmeyi eğlenceli hâle getirdiği biliniyor. Araştırmalar, müziğin akademik başarıyı ve odaklanmayı artırdığını gösteriyor. Bilim insanları yaptıkları araştırmalarda çoğunlukla müziğin problem çözme, mantıksal akıl yürütme, aritmetik beceriler ve uzamsal beceriler (örneğin bir nesneyi hayali olarak zihinde döndürme, görselleştirme ve uzamsal algılama) olmak üzere matematiğin dört bileşeni üzerindeki etkisine odaklanıyorlar.
archivector / iStock
Yakın zamanlarda Belek Üniversitesinden Dr. Ayça Akın, matematik-müzik ilişkisini inceleyen 55 çalışmanın sonuçlarını analiz etti. 1975-2022 yılları arasında gerçekleştirilen çalışmalar anaokulundan üniversiteye farklı yaş gruplarından yaklaşık 78 bin öğrencinin katılımıyla gerçekleştirildi. Çalışmalarda standart müzik dersleri, enstrümantal müzik dersleri ve müzik-matematik birleşik dersler olmak üzere üç tür müzik öğretim yönteminin matematik başarısına etkisi incelendi. Standart müzik dersleri şarkı söylenip müzik dinlenen derslerdi. Enstrümantal müzik dersleri bir grubun parçası olarak enstrüman çalmanın öğrenildiği derslerden oluşuyordu. Müzik-matematik birleşik dersler ise müziğin matematik derslerine entegre edildiği derslerdi. Katılımcılar derse girmeden önce ve dersten çıktıktan sonra matematik testlerine tabi tutuldu ve puanlarındaki değişim müzik dersine hiç girmeyenlerle karşılaştırıldı. Yaklaşık 50 yıl boyunca yapılan çalışmalar, en çok müzik-matematik birleşik derslerinin matematik başarısını olumlu etkilediğini gösterdi. Enstrümantal müzik derslerinin kullanıldığı çalışmalar matematik başarısını orta düzeyde, standart müzik derslerinin kullanıldığı çalışmalar ise orta ve düşük düzey arasında olumlu etkiledi.
Dr. Ayça Akın’ın da belirttiği gibi matematik ve müzik öğretmenlerinin dersleri birlikte planlamaya teşvik edilmesinin, öğrencilerin kaygılarını hafifletebileceği ve öğrencilerin bu derslerdeki başarısını artırabileceği düşünülüyor.