Karadelik ve Nötron Yıldızı Doğumları
Haziran ayında yapılan gözlemler sırasında, Dünya’ya 200 milyon ışık yılı uzaklıkta Herkül Takımyıldızı’nda ilginç bir olay gerçekleşti. ATLAS teleskopları tarafından kaydedilen bu olay, gökbilimciler tarafından incelendikten sonra bir süpernova patlaması olmadığı sonucuna varıldı. Uluslararası bir araştırma ekibi, bu olayın ilk kez bir karadelik veya nötron yıldızının doğumuna tanıklık edildiği şeklinde yorumladı.
AT2018cow Olayı
Hawaii’deki ATLAS teleskoplarıyla yapılan gözlemler sırasında Dünya’ya 200 milyon ışık yılı uzaklıkta Herkül Takımyıldızı’nda, AT2018cow adı verilen bir gökcismi hızla parlaklaştıktan sonra kısa sürede sönükleşti. Başlangıçta süpernova patlaması olarak düşünülen bu olay, daha sonra yapılan incelemeler sonucunda karadelik veya nötron yıldızı olabileceği iddialarıyla gündeme geldi.
Karadelik ve Nötron Yıldızı Nedir?
Karadelikler ve nötron yıldızları, ölen yıldızların son halleridir. Güneş’in kütlesinden 1,4 kat daha büyük yıldızlar ömürlerinin sonunda çöker ve karadeliklere ya da nötron yıldızlarına dönüşürler. Bu gökcisimleri, yoğun bir maddenin etrafında dolanan maddeyle çevrilidirler.
AT2018cow Olayının İncelenmesi
Gökbilimciler, genellikle ölen yıldızları görünür ışığa duyarlı optik teleskoplarla incelerler. Ancak AT2018cow olayında, bu gökcismi sadece optik teleskoplarla değil X-ışınlarına, radyo dalgalarına ve gama ışınlarına duyarlı teleskoplarla da incelenmiştir. Bu sayede olayın parlaklığı azaldıktan sonra bile gözlemler devam edebilmiştir. Ayrıca, olayın görece yakınlığı da incelemeleri kolaylaştırmıştır.
Mutlu Bir Tesadüf: Azdırılmış Madde Yoğunluğu
AT2018cow olayının incelenmesini kolaylaştıran bir diğer etken de etrafındaki madde yoğunluğunun düşük olmasıdır. Tipik bir yıldız patlamasının aksine, bu olayın etrafındaki madde yoğunluğu çok düşüktür. Bu sayede incelemeler daha kolay ve net bir şekilde yapılabilmektedir.
Özetle
200 milyon ışık yılı uzaklıkta gerçekleşen AT2018cow olayı, gökbilimciler için oldukça heyecan verici bir keşif olmuştur. İlk kez bir karadelik veya nötron yıldızının doğumuna tanıklık edilmiştir ve bu olayın incelenmesi, bilim dünyasına yeni ve önemli bulgular sunabilecek potansiyele sahiptir.