Türkiye’nin Uçan Yırtıcısı: Ak Çaylak
Ak çaylaklar, Türkiye’nin uçan yırtıcıları arasında oldukça önemli bir yere sahiptir. Bu kuşların sırt kısımları genellikle gri veya mavimsi gri renkte olup kanatlarının ön kısımları siyah renktedir. Vücutlarının diğer bölgeleri ise beyaz renktedir. Ayrıca, iri başları ve kanca şeklindeki siyah gagaları ile dikkat çekerler. Ancak en belirgin özellikleri ise gözlerinin koyu turuncu renkte olmasıdır. Kuyrukları da oldukça kısa ve küttür.
Ak çaylakların boyları 30-35 cm arasında değişebilir ve kanat açıklıkları 80-90 cm’ye kadar ulaşabilir. Uçarken kanatlarını yukarı doğru kaldırıp uç kısımlarını arkaya doğru kıvırdıkları için oldukça zarif bir görüntü sergilerler. Erkeklerin ağırlığı 197-277 gram iken dişilerin ağırlığı 219-343 grama kadar çıkabilir.
Ak çaylaklar, oldukça keskin gözleri sayesinde avlarını çok uzak mesafelerden bile rahatlıkla görebilirler. Bu özellikleri onların avlanmalarını oldukça kolaylaştırır.
Bu yırtıcı kuşlar, genellikle kemiriciler, küçük kuşlar ve sürüngenlerle beslenirler. Avlanırken ya havada asılı kalırlar ya da yüksek bir yerde bekleyerek avlarını yakalarlar. Daha sonra da diğer avcılardan korumak için avlarını yüksek ve güvenli bir yere taşıyarak yerler.
Ak çaylaklar, genellikle yarı kurak araziler, sulak alanlara yakın ormanlık bölgeler, çalılıklar ve açık arazilerde yaşarlar. Ancak dik yamaçların bulunduğu dağlık arazilerde pek görülmezler. Ayrıca 3000 metre kadar yüksekliklere kadar rahatlıkla uçabilirler. Ortalama yaşam süreleri ise 15-20 yıl arasındadır. Göç etmezler ancak kötü hava koşullarında kısa mesafeli yolculuklar yapabilirler.
Dünyada Fas, Cezayir, Tunus, Mısır, Portekiz ve İspanya’da da yaşayan ak çaylaklar, Türkiye’de ise Marmara, İç Anadolu, Akdeniz, Güneydoğu Anadolu ve Doğu Anadolu bölgelerinde görülebilirler.
Kaynaklar:
- Gözcelioğlu, B., “Türkiye Doğası Ak Çaylak”, Bilim ve Teknik, Sayı 592, s. 88, 2017.
- https://www.trakus.org/kods_bird/uye/?fsx=2fsdl17@d&tur=Ak%20%E7aylak
- https://www.xeno-canto.org/species/Elanus-caeruleus?pg=2