Sabun ve Deterjan: Temizlik Amaçlı Kullanılan Maddeler
Sabun ve deterjanlar, su ile etkileşerek farklı yüzeylerdeki kirleri temizlemek için kullanılan maddelerdir. Temizlik işlemi basit görünse de, aslında karmaşık bir kimyasal süreçtir.
Sabun ve deterjan moleküllerinin her ikisinde de su ile etkileşen (hidrofilik) ve su ile etkileşmeyen (hidrofobik) bölümler vardır. Su ile etkileşen bölümler, sabunun ve deterjanın suda çözünmesini sağlarken, su ile etkileşmeyen bölümler ise kiri çözer.
Sabun, yağ asitlerinin bir baz ile tepkime sonucu oluşur. Tarih boyunca, insanlar temizlik amacıyla hayvansal veya bitkisel yağlar ile bazik özellik gösteren doğal maddelerden yapılan sabunları kullanmıştır. Ancak geleneksel sabunlar, düşük asitlik derecelerine sahip olduğundan, suda katı birikintilere ve temizleme özelliğinin azalmasına neden olan kirletici maddeler ve sert su iyonlarına karşı hassastır.
Bu sorunların üstesinden gelmek için, 1900’lerin başında sentetik deterjanlar geliştirildi. Deterjanlar, bulaşık, çamaşır ve yüzey temizliği gibi farklı amaçlar için kullanılabilir. Deterjanların içeriği, kullanım amaçlarına göre değişebilir. Deterjanlar, asitlik derecelerindeki değişikliklere daha az duyarlıdır. Günümüzde, sentetik deterjanların en yaygın ham maddesi petrol ürünlerinden elde edilmektedir.