Okyanuslarda Hayalet Balık Ağları ve Doğada Çözünebilen Alternatifler
Okyanuslar, dünya ekosistemi için hayati bir öneme sahiptir. Soluduğumuz havadaki oksijenin %50’sinden fazlasının kaynağı olması, iklim koşullarının dengelenmesindeki rolü, birçok canlı türüne ev sahipliği yapması ve insanlara besin sağlamasıyla okyanuslar dünyamız için önemli bir kaynaktır. Ancak bazı insan faaliyetleri, okyanusların kirlenmesine neden olarak bu ekosistemin dengesini bozmaktadır.
Hayalet Balık Ağlarının Okyanuslara Etkisi
Okyanusların kirlenmesine yol açan birçok faktör vardır ve bunlardan biri de hayalet balık ağlarıdır. Plastikten üretilen hayalet balık ağları, avlanma esnasında olumsuz hava koşulları nedeniyle kaybolabilmekte, kaçak avlanan tekneler veya çevre farkındalığının oluşmaması sebebiyle okyanusa bilinçsizce bırakılabilmektedir.
Hayalet balık ağları her yıl milyonlarca deniz canlısının ölümüne sebep olmaktadır. Bu canlılar arasında köpekbalığı, yunus, balina, kaplumbağa ve vatoz gibi birçok tür bulunmaktadır. Bu ağlara takılarak boğulma veya ağların zamanla parçalanmasıyla ortaya çıkan küçük plastik parçalarının yutulması sonucu ölüm gerçekleşebilmektedir. Ayrıca bu ağlara takılan martı gibi kuşlar da zarar görmektedir. Hayalet balık ağları, okyanuslardaki atıkların yaklaşık %10’unu oluşturmaktadır.
Doğada Çözünebilen Balık Ağları
Bu önemli sorunun önüne geçmek için bilim insanları doğada çözünebilen alternatifler geliştirmektedir. Geleneksel plastik ağların yerine kullanılabilecek, mikroorganizmalar tarafından parçalanabilen plastik ağlar üzerinde çalışmalar yapılmaktadır. Bu ağların yapısında doğadan elde edilen organik bileşikler kullanılmaktadır. Örneğin, polibütilen süksinat adlı biyoplastikten üretilen ağların yapısında bulunan süksinik asit bileşiği, fermantasyon yoluyla glikoz veya sakkarozdan; bütandiolbileşiği ise petrol ürünlerinden elde edilebilmektedir. Bu sayede, ağlar mikroorganizmalar tarafından parçalandığında karbonlu bileşikler ve su açığa çıkmaktadır.
Araştırmalar, biyoplastik ağların 24 ay içinde doğada kendiliğinden çözündüğünü ve sıcak sularda daha hızlı çözüldüğünü göstermektedir. Bu nedenle, bu ağların okyanus kirliliğinin azaltılmasına yardımcı olabileceği düşünülmektedir.
Özet
Okyanuslarımızın kirlenmesine neden olan hayalet balık ağları, her yıl milyonlarca deniz canlısının ölümüne sebep olmaktadır. Ancak bilim insanları, doğada çözünebilen alternatifler geliştirerek bu sorunun önüne geçebilir. Geleneksel plastik ağların yerine kullanılabilecek biyoplastik ağlar, mikroorganizmalar tarafından parçalanarak karbonlu bileşikler ve suya dönüşmektedir. Bu sayede okyanus kirliliği azaltılabilir ve ekosisteme zarar verilmemiş olur.
Kaynaklar:
- Kim, S. ve ark., “Use of biodegradable driftnets to prevent ghost fishing: physical properties and fishing performance for yellow croaker“,Animal Conservation,Cilt 19, Sayı 4, s. 309-319, 2016.