Atmosferin Bize Uyguladığı Basınç Nedeniyle Ezilmiyoruz?
detshana/iStock.com
Hava, günlük hayatımızda sıkça duyduğumuz bir kelime. Ancak çoğumuz onu soyut bir kavram olarak düşünürüz. Oysa ki havanın da bir ağırlığı var.
Yeryüzündeki hava, çeşitli gazlardan oluşur. %78 azot, %21 oksijen ve geri kalan %1 ise argon, hidrojen, helyum, neon, metan, kripton, ksenon, karbondioksit ve ozon gibi gazlardan oluşur. Tüm bu gazların toplam kütlesi yaklaşık 5,1 katrilyon tondur (5,1×1018kilogram). Bu, yaklaşık olarak 5.100 kilogramlık 1.000.000.000.000.000 yetişkin Hint filinin ağırlığına eşittir.
Atmosferin bu büyük ağırlığı, yeryüzüne eşit olarak dağılır. Birim alana uygulanan kuvvet, basınç terimi ile ifade edilir. Deniz seviyesinde, 0 °C sıcaklıktaki açık hava basıncı 1 atmosfer olarak kabul edilir.
Hava basıncı nedeniyle yeryüzündeki her 6,5 cm2lik alana etki eden kuvvet, yaklaşık olarak 6,8 kilogramlık bir bovling topunun ağırlığına eşittir. Yani omzunuzda sadece 6,5 cm2lik bir alana 6,8 kg’lık bir bovling topunun yüklenmiş olduğunu hayal edebilirsiniz. Eğer hava sadece başımızın üzerinde olsaydı, hiç kuşkusuz bu ağırlığın altında ezilirdik.
Ancak hava her yerdedir: başımızın üstünde, ayaklarımızın altında, kollarımızın ve bacaklarımızın etrafında ve hatta nefes aldığımız için vücudumuzun içinde. Bilim insanlarına göre atmosferin bu büyük ağırlığı altında ezilmememizin sebebi, dışımızdaki hava içe doğru basınç uygularken vücudumuzda akciğer gibi hava dolu olan organlarımızın yanı sıra kan basıncının da dışa doğru bir basınç uygulamasıdır.
Dünya Bu Kadar Ağırlığı Nasıl Taşıyor?
Atmosferin ağırlığı, dünyanın içindeki yapı ve süreçler sayesinde dengede tutulur. Dünya, içerisindeki demir-nikel çekirdeğin ısınması ve soğuması sonucu manyetik bir alan oluşturur. Bu manyetik alan, atmosferi güneşten gelen radyasyondan ve yüksek enerjili parçacıklardan koruyarak, onun dengede kalmasını sağlar.
Ayrıca, dünya üzerindeki dağlar, okyanuslar ve buzullar da atmosferin ağırlığını taşıyarak dengeyi sağlar. Dağlar, atmosferin ağırlığının yeryüzüne eşit olarak dağılmasına yardımcı olur. Okyanuslar ise, sıcak ve soğuk hava kütlelerini taşıyarak hava akımlarının oluşmasına ve dengenin korunmasına katkıda bulunur. Buzullar ise, küresel iklimin değişmesine ve atmosferin ağırlığının etkilerine karşı bir denge unsuru görevi görür.
Sonuçta Ne Oluyor?
Atmosferin ağırlığı altında ezilmememizin sebebi, vücudumuzun içindeki organların ve kan basıncının, dışımızdaki hava tarafından oluşturulan basınca karşı koymasıdır. Ayrıca, dünyanın iç yapısı ve yüzeyindeki yapılar ve süreçler de bu dengeyi sağlamaya yardımcı olur. Atmosferin bu büyük ağırlığı, dünyamızın yaşamını sürdürmesine ve dengede kalmasına katkıda bulunur.