Gezegenimizde Yeni Bir Mineral Keşfedildi
Aaron Celestian/ Los Angeles County Doğa Tarihi Müzesi
Yerkürenin 660 km’nin altında bulunan manto katmanında, bilim insanları tarafından daha önce keşfedilmemiş bir mineral türü bulundu. Bu yeni mineral, mantonun alt kısımlarında oluşan yüksek sıcaklık ve basınç koşullarında ortaya çıkan bir kalsiyum silikat formuna sahip.
Bu mineral, 1987 yılında Botsvana’da yer alan bir elmas madeninden çıkarılan bir elmasın içinde keşfedildi. Elmasın içinde bulunan bu mineral, “davemaoite” adı verilerek kaydedildi. Yapılan incelemeler sonucunda davemaoite mineralinin mantonun daha derin bölgelerinde, yani 660 km-900 km derinlikte oluştuğu ortaya çıktı.
Bilim insanları, davemaoite mineralinin uranyum, toryum ve potasyum-40 gibi radyoaktif elementleri içerdiğini belirledi. Bu elementlerin bozunması sonucu açığa çıkan enerji, mantonun sahip olduğu ısının üçte birini oluşturuyor. Bu da, davemaoite mineralinin mantoda önemli bir rol oynadığına işaret ediyor.
Elmaslar ve Süper Derin Elmaslar
Elmaslar genellikle yer yüzeyinin 120 km-250 km altında oluşur. Ancak bazı elmaslar, Dünya’nın manto katmanının daha derinlerinde, yani 660 km’den daha aşağılarda oluşabilir. Bu tür elmaslara “süper derin elmaslar” denir. Elmasların içerisinde bulunan mineral türleri, bilim insanlarına Dünya’nın iç yapısı hakkında önemli bilgiler sağlamaktadır.
Davemaoite minerali de, süper derin elmaslar aracılığıyla keşfedilen önemli bir mineraldir. Bu mineral sayesinde, mantonun alt kısımlarının sıcaklık ve basınç koşulları hakkında daha fazla bilgi edinilebilmektedir.
Mantonun İç Yapısındaki Değişimler ve Etkileri
Davemaoite mineralinin mantonun alt kısımlarında farklı miktarlarda bulunması, sıcaklık farklılıklarına yol açarak yer kabuğundaki katmanların hareketlerini etkileyebilir. Bu da, mantoda meydana gelen küçük değişimlerin bile Dünya’yı önemli ölçüde etkileyebileceğini göstermektedir.
Bu keşif, Dünya’nın iç yapısını anlamak ve gezegenimizin evrim süreci hakkında daha fazla bilgi edinmek için önemli bir adımdır. Davemaoite mineralinin mantoda bulunması, bilim insanlarının yerkürenin gizemlerini çözmeye yardımcı olacak ve dünyamızı daha iyi anlamamıza katkı sağlayacaktır.
Özetle
Yerküremizin manto katmanının alt kısımlarında, yani yaklaşık 660 km derinlikte, davemaoite adı verilen yeni bir mineral türü keşfedildi. Bu mineral, mantonun sıcaklık ve basınç koşullarında oluşan kalsiyum silikat formuna sahip ve Dünya’nın iç yapısını anlamamıza büyük bir katkı sağlıyor. Davemaoite mineralinin, gezegenimizin evrim süreci hakkında daha fazla bilgi edinmemize yardımcı olacağı düşünülmektedir.
Kaynaklar
- Tschauner, O. ve ark., “Discovery of davemaoite, CaSiO3-perovskite, as a mineral from the lower mantle“,Science, Cilt 374, s. 891, 2021.
- https://www.newscientist.com/article/2296899-new-mineral-davemaoite-discovered-inside-a-diamond-from-earths-mantle/