10.Sınıf Meb Biyoloji Sayfa 99-134 Cevapları en güncel haliyle sitemizde.10.Sınıf Meb Biyoloji Sayfa 99-134 Cevapları için aşağıya bakabilirsiniz.
İçindekiler
10.Sınıf Meb Biyoloji Sayfa 99 Cevapları
ALIŞTIRMALAR
1. Yuvarlak tohum aleli (A) buruşuk tohum aleline (a) baskındır.
Yuvarlak tohumlu bir bezelye bitkisinin genotipinin heterozigot ya da homozigot olduğunu anlamak için yapılan uygulama ile ilgili aşağıdaki soruları cevaplayınız.
a) Çaprazlanan bireylerin olası genotiplerini yazınız.
b) Olası çaprazlamaları gösteriniz ve sonuçları yorumlayınız.
Belirli bir karakteristik özellik bakımından anne ve babadan bireye gelen aleller canlı geni üzerinde birbirlerine baskınlık oluştururlar. Bu doğrultuda canlının genetik özellikleri belirlenir.
Yuvarlak tohum aleli A, buruşuk tohum aleli ise a şeklindedir.
Yuvarlak tohumlu bir bezelye A fenotibindedir. Bezelyenin AA şeklinde homozigot veya Aa şeklinde heterozigot olduğunu anlamak adına kontrol çaprazlama yapılır. Her iki durum için de çaprazlama yaparak sonuçları gözlemleyelim,
AA x aa
Aa, Aa, Aa, Aa – – > %100 yuvarlak tohumlu yavrular. Bu kapsamda ata canlının homozigot baskın olduğu bilinecektir.
Aa x aa
Aa, Aa, aa, aa – – > %50 yuvarlak, %50 buruşuk tohumlu yavrular. Bu kapsamda ata canlının heterozigot genotip özelliğinde olduğu söylenir.
2. Genotipi bilinmeyen baskın fenotipli erkek tavşan ile aynı karaktere ait homozigot çekinik genotipli dişi tavşanın çaprazlanması sonucu farklı zamanlarda 15 baskın fenotipli, 14 çekinik fenotipli yavrular oluşmuştur.
Bu durumu nasıl açıklarsınız?
Durumları tek tek değerlendirelim,
Ele aldığımız özellik renk genini kontrol eden A aleli olsun. Bu gen,
A şeklinde baskın,
a şeklinde çekinik özellik gösterir.
Baskın fenotip özelliğine sahip tavşan, A genini barındırmaktadır. Lakin AA olarak homozigot veya Aa olarak heterozigot özelliğinde olduğu bilinmemektedir.
Bir diğer tavşanın ise homozigot çekinik özellikte olduğu belirtilmiştir. Bu doğrultuda aa genlerini taşımaktadır.
Her iki tavşanın çaprazlanması sonucunda 15 baskın (A) fenotip özelliğine sahip, 14 çekinik (a) fenotip özelliğine sahip yavrular oluşmuştur.
Bu kapsamda önemli olan nokta ilk tavşanın sahip olduğu alel gendir. Ilk tavşanın gen özelliğinin heterozigot Aa olduğunu söyleyebiliriz. AA olarak homozigot olması durumunda yavruların her biri baskın fenotip göstermek durumundadır. Bu durumda ise çekinik fenotip özelliğinde yavrular bulunmaktadır.
3. ABCE fenotipli bireyin genotipinin anlaşılabilmesi için hangi genotipli bireyle çaprazlanması gerekir? Nedenini açıklayınız.
Kontrol çaprazlama, belirli bir gen bakımından baskın özellikte olan bireyin, genotip özelliğinin anlaşılması adına çekinik genotip özelliğindeki bir birey ile çaprazlanmasıdır. Bu doğrultuda bireyin genotip özelliğinin homozigot veya heterozigot olduğu anlaşılabilir.
ABCE fenotibine sahip birey her özellik bakımından baskın konumdaki genlere sahiptir. Bu genler,
AABBCCEE şeklinde olabileceği gibi,
AaBbCcEe şeklinde de olabilir.
Bu doğrultuda birçok seçenek bulunmaktadır. Bu bireyin genotip özelliğinin anlaşılması adına,
aabbccee
genotibine sahip bir birey ile çaprazlanması gerekmektedir. Yavru döller doğrultusunda bireyin genotip özelliği anlaşılabilir.
4. kmp fenotipli birey bu karakterler açısından hangi genotipe sahip bireylerin kontrol çaprazlanmasında kullanılabilir? Muhtemel genotiplerden dört tanesini yazınız.
Kontrol çaprazlama, belirli bir gen bakımından baskın özelliğe sahip kimselerin bu özelliği gösteren fenotip durumunun genotipte homozigot veya heterozigot olduğunun tahlilinin yapılmasını sağlayan yöntemdir. Bu doğrultuda çaprazlama yapılacak bireyin özellikleri homozigot çekinik durumda olmalıdır.
kmp fenotibine sahip bir birey, kkmmpp genotibine sahip özellikte olacaktır. Bu doğrultuda,
KKMMPP,
KkMMPP
KkMmPP
KkMmPp
KKMMPp
genotibine sahip bireylerin her birinin çaprazlaması kmp fenotibine sahip birey ile yapılabilir.
10.Sınıf Meb Biyoloji Sayfa 107 Cevapları
10. Sınıf Meb Yayınları Biyoloji Sayfa 107 Araştırma Cevaplarını yazımızın devamından okuyabilirsiniz.
ARAŞTIRMA
1. Rh faktörüne bağlı kan uyuşmazlığı nasıl tedavi edilebilir?
Anne Rh (-), baba Rh (+) ve çocuk ise Rh (+) faktörlere sahip olduğunda doğan bebek ile anne arasında kan uyuşmazlığı gözlemlenmektedir. Genel itibarı ile anne karnında bebek ve anne kanı karışmamaktadır. Zaman içerisinde meydana gelen çatlamalar doğrultusunda bebeğin kanı anne vücuduna geçmektedir. Bebeğin kanında bulunan Rh antijenleri anneye geçmektedir. Bu doğrultuda anne kanında bu antijene karşı antikor oluşturulur. Bu hastalık daha sonraki bebeklerin kanlarında da antikor oluşumuna neden olabilir.
Günümüzde kan uyuşmazlığı doğrultusunda bu şekilde risk barındıran durumlarda annenin kanının çocuktan gelebilecek antijenlere karşı antikor oluşturmasını önleyecek ilaçlar tavsiye edilerek bu durum emniyete alınmaktadır.
2. A, B, 0 kan grubu sisteminde de anne ile çocuk arasında kan uyuşmazlığı görülebilir mi?
“A, B, 0 kan grubu sisteminde de anne ile çocuk arasında kan uyuşmazlığı görülebilir mi?” sorusunun cevabı “hayır, görülemez” olmalıdır.
Anne ile çocuk arasındaki kan uyuşmazlığı durumu Rh faktörü ile ilgilidir.
Annenin kan grubu Rh negatif iken, bebeğin kan grubu Rh pozitif ise anneye kan uyuşmazlığı iğnesi yapılması gerekir. Eğer bebeğin kan grubu da Rh negatif ise ek bir tedaviye gerek görülmez.
A, B, 0 kan grubu sisteminde ise genel olarak böyle bir risk yoktur.
10.Sınıf Meb Biyoloji Sayfa 108 Cevapları
10. Sınıf Meb Yayınları Biyoloji Sayfa 107 Araştırma Cevaplarını yazımızın devamından okuyabilirsiniz.
ARAŞTIRMA
1. Rh faktörüne bağlı kan uyuşmazlığı nasıl tedavi edilebilir?
Anne Rh (-), baba Rh (+) ve çocuk ise Rh (+) faktörlere sahip olduğunda doğan bebek ile anne arasında kan uyuşmazlığı gözlemlenmektedir. Genel itibarı ile anne karnında bebek ve anne kanı karışmamaktadır. Zaman içerisinde meydana gelen çatlamalar doğrultusunda bebeğin kanı anne vücuduna geçmektedir. Bebeğin kanında bulunan Rh antijenleri anneye geçmektedir. Bu doğrultuda anne kanında bu antijene karşı antikor oluşturulur. Bu hastalık daha sonraki bebeklerin kanlarında da antikor oluşumuna neden olabilir.
Günümüzde kan uyuşmazlığı doğrultusunda bu şekilde risk barındıran durumlarda annenin kanının çocuktan gelebilecek antijenlere karşı antikor oluşturmasını önleyecek ilaçlar tavsiye edilerek bu durum emniyete alınmaktadır.
2. A, B, 0 kan grubu sisteminde de anne ile çocuk arasında kan uyuşmazlığı görülebilir mi?
“A, B, 0 kan grubu sisteminde de anne ile çocuk arasında kan uyuşmazlığı görülebilir mi?” sorusunun cevabı “hayır, görülemez” olmalıdır.
Anne ile çocuk arasındaki kan uyuşmazlığı durumu Rh faktörü ile ilgilidir.
Annenin kan grubu Rh negatif iken, bebeğin kan grubu Rh pozitif ise anneye kan uyuşmazlığı iğnesi yapılması gerekir. Eğer bebeğin kan grubu da Rh negatif ise ek bir tedaviye gerek görülmez.
A, B, 0 kan grubu sisteminde ise genel olarak böyle bir risk yoktur.
10.Sınıf Meb Biyoloji Sayfa 125 Cevapları
10. Sınıf Meb Yayınları Biyoloji Sayfa 125 Alıştırma Cevaplarını yazımızın devamından okuyabilirsiniz.
ALIŞTIRMA
Yanda verilen soyağacında belirli bir özelliği, fenotipinde gösteren bireyler koyu renkli gösterilmiştir.
Buna göre
a) Otozomal çekinik bir genin kalıtımına göre bireylerin genotiplerini yanda verilen soyağacına yazınız.
a) 1. Aa, 2. aa, 3. Aa, 4. aa
b) X’e bağlı çekinik bir genin kalıtımına göre bireylerin genotiplerini yanda verilen soyağacına yazınız.
b) 1. XAXa, 2. XaY, 3. XAY, 4. XaXa
c) Otozomal baskın bir genin kalıtımına göre bireylerin genotiplerini yanda verilen soyağacına yazınız.
c) 1. aa, 2. Aa, 3. aa, 4. Aa
ç) X’e bağlı baskın bir genin kalıtımına göre bireylerin genotiplerini yanda verilen soyağacına yazınız.
ç) 1. XaXa, 2. XAY, 3. XaY, 4. XAXa
d) Bu soyağacında Y’ye bağlı bir genin kalıtımına göre bireylerin genotiplerini neden yazamayacağınızı kısaca açıklayınız
d) Bu özellikle ilgili gen Y’ye bağlı ise sadece erkek çocuklarda görülmesi gerekir. Soyağacında ise bu özellik kız çocuklarda görülüyor.Bu nedenle genotipleri yazılamaz.
10.Sınıf Meb Biyoloji Sayfa 126 Cevapları
10. Sınıf Meb Yayınları Biyoloji Sayfa 126 Alıştırmalar Cevaplarını yazımızın devamından okuyabilirsiniz.
ALIŞTIRMALAR
1. Yandaki soyağacında koyu renkli olarak gösterilen bireyler, X’e bağlı çekinik bir genle kalıtılan hemofili hastalığını fenotipinde göstermektedir.
Buna göre aşağıdaki soruları cevaplayınız.
a) Hangi bireyler taşıyıcıdır?
1 ve 5 numaralı bireyler taşıyıcıdır.
b) 2 numaralı bireyin taşıdığı hemofili hastalığı geni hangi bireylere aktarılır? Nedeniyle açıklayınız.
4 ve 5 numaralı dişi bireylere aktarılır. Diğerleri erkek bireydir. Erkek bireyler babalarından yalnız Y kromozomunu alır.
c) Erkek çocukların %50’sinin sağlıklı, %50’sinin hemofili olmasının nedenini açıklayınız.
Erkek çocuklar X kromozomlarını annelerinden alır. Anne taşıyıcı olduğundan genotipinde hemofili geni ve sağlıklı gen bulunur
2. Kısmi renk körlüğü X’e bağlı çekinik genle kalıtılan bir hastalıktır.
Buna göre
I. Erkek çocukların % 100’ünün renk körü
II. Kız çocukların % 100’ünün taşıyıcı olduğu bir ailede
a) Anne ve babanın genotipini bulunuz.
Anne X r X r
Baba X RY genotiplidir.
b) Ailenin soyağacını çizerek bireylerin genotiplerini soyağacında gösteriniz.
10.Sınıf Meb Biyoloji Sayfa 130-134 Cevapları
10. Sınıf Meb Yayınları Biyoloji Sayfa 130, 131, 132, 133, 134 Ölçme ve Değerlendirme Cevaplarını yazımızın devamından okuyabilirsiniz.
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME SORULARI
1. a-7, b-4, c- 5, ç- 1, d- 6, e- 2.
Eşleşmeyen kavram: Eş baskın.
Aleller birbirine baskınlık kuramadığında heterozigot bireylerin fenotipinde iki alelin etkisi birlikte görülür. Buna eş baskınlık denir.
2. a) 1 b) 3 c) 2, 3, 4, 5 ç) 3, 4, 5
d) 3, 4, 5, 6 e) 2, 6 f) 1
3. Tam baskınlık: a
Eş baskınlık: c
Kontrol çaprazlaması: b
4. P: B0Rr x ABRr
G: BR,Br,0R,0r x AR,Ar,BR,Br
¼, ¼, ¼, ¼ x ¼, ¼, ¼, ¼
F1’de B_R_ çocuk olma olasılığı 2/4 x ¾ = 6/16
5. AdE, Ade, aDe, aDE
6. aaBbCcDd , ¼ x ½ x ½ x ½ = 1/32
7. B0RR genotipli kız çocuk, ¼ x ¼ x ½ = 1/32
8. A0Rr genotipli kız çocuk, ¼ x 2/4 x ½ = 2/32
9. aaDdKk X AaDDkk
a) 2 x 1 x 2 = 4 b) 2 x 2 x 2 = 8 c) ½ x 1 x ½ = ¼
10. Y’de taşınan özelliğin babada görülmeyip erkek çocuk ve erkek torunda görülme nedeni mutasyonla açıklanabilir.
11- a) Modifikasyon, b) Varyasyon
Çiçek rengi sıcaklığa bağlı değişir. Kürk rengi için 4 çeşit alel etkisiyle 5 çeşit fenotip oluşur.
12- Baskın fenotipli bireylerin genotipini belirlemek için yapılır. Bitki ve hayvan yetiştiriciliğinde üstün özelliklere sahip, kaliteli, bol, dayanıklı ürünler elde etmek, ekonomik yararlar sağlamak için yapılır.
13- Erkek çocuklar babalarından yalnız Y kromozomunu alırlar.
14- Erkeklerde tek X, dişilerde iki X kromozomu bulunur. Özelliğin dişide ortaya çıkması için homozigot genotipli olması gerekir. Erkeklerde ise tek X kromozomunda bulunması yeterlidir.
15- Her sıtma hastalığı salgınında Akdeniz anemisi hastalarının popülasyon içindeki oranları artacaktır.
16- Coğrafi yapısından dolayı sıtma hastalığı salgınları geçmişte Akdeniz Bölgesi’nde daha sık görülmüştür. Her sıtma hastalığı salgınında, normal bireyler hastalığa yakalanarak ölmüştür.
Bu durum Akdeniz anemisi hastası oranını artırır.
17- III. Hem çevrenin hem genlerin etkisi ile meydana gelmiştir. Soruda örnek olarak verilen tavşanlarda hem siyah hem de beyaz tüy üretim genleri bulunur. Çevre hangi özelliğin ortaya çıkacağına belirleyici etki yapar.
18- Modifikasyon olarak tanımlanır. Ortanca bitkilerinin farklı pH değerlerinde farklı renklerde çiçekler açması modifikasyona örnek olarak verilebilir.